به گزارش اعتدال پرس، با تعطیلی مدارس، زنگ تفریح خیل عظیمی از دانش‌آموزان و خانواده‌های آنها هم به صدا درمی‌آید. شادی و تفریح طبقه مرفه جامعه در مسافرت‌های خارجی و شاید هم کنار دریا و شمال و جنوب کشور محدود شود. اما آنهایی که توان مالی مسافرت‌های آنچنانی را ندارند «رفتن به شهربازی» تنها گزینه‌ای است که می‌تواند لحظاتی را برای فرزندان شاد و مفرح سازد.

«شهربازی» عبارت زیبا و شیرینی برای کودکان و نوجوانان است آنجا که با شنیدن نام آن قند دل شان آب می‌شود اما گاهی به دلیل سهل‌انگاری سلامتی‌شان هم آب می‌شود!

موضوع چندان هم پیچیده نیست. بحث را با یک سؤال ساده و چه بسا نگران کننده آغاز می‌کنیم: تا چه اندازه به سلامت و کارکرد درست وسیله بازی که دلبندتان از آن استفاده می‌کند مطمئن هستید؟ در چنین شرایطی طبق روال معمول اکثر مردم سعی می‌کنند با ادبیاتی الهام گرفته از باورهای دینی و ارتباط آن با موضوع قضا و قدر و بر اساس یک باور کهنه دو نوع پاسخ دهند:

اول: ان‌شا‌ءالله که اتفاقی نمی‌افتد!

دوم: حادثه برای دیگران است نه برای ما!

اما وقتی پای صحبت کسانی که در همین شهربازی‌ها دچار حادثه شده‌اند می‌نشینید به این باور می‌رسید که آنها هم از قضا پیش از روی دادن اتفاق ناگوار این پاسخ‌ها را برای آرامش دل خود داده‌اند!

اردیبهشت ماه امسال بود که حادثه تلخ و تکراری سقوط از وسیله بازی برای دو دختر تهرانی روی داد و هر دو را زمین‌گیر کرد. روزهای بعد از آن نشریات مکتوب و  رسانه‌های فضای مجازی پر بودند از ضرورت توجه به ایمنی دستگاه‌های شهربازی. اما با گذشت مدتی همه آن حساسیت‌ها فروکش کرد تا اتفاقی دیگر و روزی دیگر!

تبریز و شهربازی‌های آن هم از این خبرها و حادثه‌های ناگوار کم نداشته است. آخرین مورد آن مربوط به فروردین ماه سال گذشته بود که مصدومیت سنگین دو باجناق را به دنبال داشت.

پیش از این نیز در مهرماه سال 91 سقوط زن و مردی از چرخ و فلک غیراستاندارد ائل گلی به عنوان بزرگ‌ترین مجموعه تفریحی و گردشگری تبریز، دو کودک را یتیم کرد که آن حادثه با ورود دادستان به قضیه حالت جدی به خود گرفت.

برداشتی که می‌توان از تکرار این حوادث داشت این است که متاسفانه نه وسایل شهربازی ما مادام‌العمر مطمئن و ایمن هستند و نه بهره‌برداران و کاربران و استفاده‌کنندگان به مسایل ایمنی آن توجه نشان می‌دهند.

یک شهروند تبریزی در این باره معتقد است: بسیاری از اپراتورهای دستگاه‌های بازی تنها متصدی و مسئول دریافت بلیت دستگاه‌ها هستند و موارد ایمنی را هرگز برای استفاده کنندگان یا توضیح نمی‌دهند و یا در این باره حساسیتی از خود نشان نمی‌دهند. از طرف دیگر بسیاری از این دستگاه‌ها فرسوده بوده و به نوعی از رده خارج هستند اما بهره‌برداران از این شهربازی‌ها برای کسب سود بیشتر تمایلی به نوسازی آنها و استفاده از دستگاه‌های مطمئن‌تر از خود نشان نمی‌دهند. در چنین شرایطی و در حالی که هیجانات نوجوانان و جوانان ما غلیان می‌کند هر آن باید منتظر حادثه‌ای تلخ باشیم.»

یکی از بهره‌برداران یکی از شهر بازی‌های تبریز هم در گفت‌وگو با گزارشگر ما، توپ را به زمین سایر ادارات می‌اندازد و می‌گوید: با این همه هزینه‌های پیش‌بینی نشده از قبیل افزایش چند برابری قیمت برق، هزینه پرسنلی، اجاره‌های بالا طبیعی است که نوسازی و تعویض دستگاه‌ها صرفه اقتصادی نداشته باشد!»

اما آنچه فارغ از همه این اظهارنظرها ذهن را به خود مشغول می‌کند موضوع استانداردسازی دستگاه‌های بازی است. در همه حوادثی از این دست همه نگاه‌ها متوجه اداره استاندارد می‌شود. ضرورت استاندارد بودن دستگاه‌ها نیز ترجیع‌بند کلام همه استفاده کنندگان از این شهربازی‌هاست.

متاسفانه بسیاری از وسایل بازی که در بازار ایران عرضه می‌شود به دلیل قاچاق یا از طریق دیگر کانال‌های بدون نظارت، فاقد استانداردهای لازم است. وسایل بازی ارزان چینی درجه 3 که مانند یک توده سم برای کودک هستند به خاطر ناآگاهی مسئولان و والدین هنگام بازی به راحتی در اختیار فرزندان قرار می‌گیرند.

به گزارش واحد مرکزی خبر 95 درصد اسباب بازی‌های موجود در بازار ایران بر اساس آمار، چینی و غیر استاندارد بوده و حدود 3 درصد نیز تولید کشورهای اروپایی و آسیایی است که بخش بزرگی از آن‌ها به صورت قاچاق وارد کشور می‌شود.

چندی پیش مسئول استاندارد سازی مراکز تفریحی اداره کل استاندارد آذربایجان‌شرقی در گفت‌و‌گویی با بیان اینکه اصلی‌ترین شهربازی تبریز و شاید شمال‌غرب کشور شهربازی ایل‌گلی است به صراحت اعلام کرد که اغلب دستگاه‌های آن قدیمی است.

محمد باقرحنیفی با بیان اینکه شهربازی‌های استان به دلیل شرایط آب و هوایی و سرما حداکثر از نیمه آبان تعطیل می‌شوند، افزود: شهربازی ایل‌گلی به دلیل شرایط خاص و استقبال گسترده مردم دیرتر از دیگر شهربازی‌ها تعطیل می‌شود که این موضوع بر فرسودگی بیشتر دستگاه‌های آن می‌افزاید.

حنیفی با بیان اینکه بهره‌برداران دستگاه‌های جدید شهربازی‌ها باید در تمام مراحل ساخت و بهره‌برداری شرایط و ضوابط استاندارد را رعایت کرده باشند، تاکید کرد: علاوه بر این باید تمام مراحل نصب دستگاه‌ها نیز زیر نظر بازرسان استاندارد صورت گیرد.

ساسان فرشی مدیرکل استاندارد و تحقیقات صنعتی آذربایجان‌شرقی تعداد مراکز تفریحی در سطح استان آذربایجان‌شرقی را 69 مورد اعلام می‌کند و می‌افزاید: این مراکز به طور مرتب از طرف کارشناسان اداراه کل استاندارد و شرکت‌های مربوطه بازرسی می‌شوند که از این تعداد  18 مورد زمین بازی و 2 مورد مهد کودک تحت پوشش بهزیستی است و 49 مورد دیگر شهربازی‌های تبریز و سایر شهرها را شامل می‌شود.

استاندارد و ایمن بودن مهد کودک‌های استان هر چند موضوع گزارش ما نیست اما اینکه چرا از مجموع 800 مهد کودک فعال در سطح استان که اغلب آنها هم از وسایل بازی استفاده می‌کنند تنها دو مهد کودک تابع مقررات استانداردسازی است و بقیه مهد کودک‌های استان پوشش استاندارد را قبول نمی‌کنند جای سئوال است.

فرشی از عدم تمکین مدیران بسیاری از این مهد کودک‌ها گلایه کرده و می‌گوید: « با وجودی که با بهزیستی استان مکاتبه کرده‌ایم و اعلام کرده‌ایم که زمین بازی آنها مشمول استانداردهای اجباری است اما با این حال واکنش و جدیت چندانی در این مهدکودک‌ها دیده نمی‌شود.

در مجموع، 371 وسیله در شهربازی‌های استان در سال 93 مجوز معتبر برای فعالیت دریافت کرده‌اند. با این حال برخی از دستگاه‌ها هم به دلیل آنکه مجوزهای خود را تمدید نکرده‌اند حق استفاده ندارند و در صورتی که توسط مردم یا بازرسان ما مشاهده و گزارش شوند از طریق مراجع قضایی اقدام می‌کنیم. در این رابطه هم با کسی مماشات نمی‌کنیم چرا که سازمان استاندارد ایران به صراحت طی بخشنامه‌ای ارجاع متخلفان به مراجع قضایی را خواستار شده است.»

اما نتیجه بازرسی‌های محسوس و نامحسوس استاندارد آذربایجان‌شرقی به کجا ختم می‌شود؟ بنا به اعلام اداره کل استاندارد آذربایجان‌شرقی، در سال جاری از مجموع 162 مورد بازرسی صورت گرفته، مجوز فعالیت 173 دستگاه بازی که تا پیش از این در شهربازی‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفت مردود شده و باید تعمیر و اصلاح شوند و بعد از تایید مجدد استاندارد، به کار گرفته شوند. ضمن اینکه 15 دستگاه نیز کلا جمع‌آوری شده و به هیچ وجه مجوز ادامه کار به آنها داده نمی‌شود.

173 دستگاه غیر استاندارد و دارای نقص فنی عدد کوچکی نیست و به منزله آن است که خطر در کمین نشسته استفاده‌کنندگان نشسته است.

کار بازرسی و نظارت بر دستگاه‌های بازی بر عهده شرکت‌های تخصصی است که در این زمینه در سطح کشور فعال هستند. در مجموع تنها سه شرکت عهده‌دار این مسئولیت خطیر هستند. دو شرکت که سابقه بیشتری در این رابطه دارند در شهرهای اصفهان و تهران فعال هستند و یک شرکت نیز به تازگی و از دو سال قبل در تبریز به ثبت رسیده است.

مدیرکل استاندارد آذربایجان‌شرقی در پاسخ به این سئوال حساس ما که به نظر شما کدام مجموعه تفریحی تبریز از دستگاه‌های ایمن‌تر و سالم‌تری برخوردار است کمی تردید دارد اما در نهایت در بین شهربازی‌های قدیمی تبریز وی اشاره می‌کند: کمترین اشکالی که از شهربازی‌های قدیمی گزارش شده مربوط به مجتمع باغلارباغی تبریز بوده است.

وی در پایان با تاکید بر اینکه با ایمنی و سلامتی مردم شوخی نداریم از پیگیری‌های سیستم قضایی استان و نیروی‌های انتظامی در قبال برخی تخلفات احتمالی در استانداردسازی وسائل بازی تشکر می‌کند و می‌افزاید: با این حال کار نظارت و بازرسی شهربازی‌ها تنها نمی‌تواند محدود به این چند نهاد باشد بلکه وظیفه‌ای همگانی و دایمی است. در همین رابطه در شورای استاندارد نیز مصوب شده که کار نظارت بر شهربازی‌ها با توجه به ارتباط آنها با سیستم‌های مدیریت شهری از سوی شهرداری‌ها هم دنبال شود تا شاهد حوادث ناگوار در این زمینه نباشیم.

به هر حال شور کودکی، شوق نوجوانی و هیجان جوانی در هنگام استفاده از این دستگاه‌ها مجال نمی‌دهد تا درباره ایمنی دستگاه‌ها به تحقیق و بازرسی بپردازد. هر چند در این میان لازم است هشدارهای جدی و اطلاع رسانی‌های کافی صورت گیرد تا هم شهروندان خود مسایل ایمنی را رعایت کنند و هم اینکه سلامتی خویش را از متصدیان و مسئولان شهربازی‌ها به عنوان یک حق قانونی مطالبه کنند.

گزارش از : محمد امین‌خوش‌نیت