دلارهای بلوکه شده ایران چقدر است؟ ۱۸۰،۱۵۰، ۶۰ یا ۲۲ میلیارد دلار؟ این سئوالی است که از روز چهارشنبه هفته گذشته ذهن خیلی ها را مشغول کرده است.وقتی ولی اله سیف رییس کل بانک مرکزی در حاشیه جلسه هیات دولت گفت که دلارهای آزاد شده درپی توافق وین ۲۹ میلیارد دلار است،این سئوال مطرح شد که باراک اوباما از آزاد شدن ۱۵۰ میلیارد دلار پول بلوکه شده ایران خبر داده بود، کدام عدد درست است؟

به گزارش اعتدال پرس؛ اگرچه عددی که رییس جمهور آمریکا خبرداد، تنها عدد اعلام شده درباره دارایی های بلوکه شده ایران نبود.چه آنکه پیش از این کاظم جلالی رییس مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی این عدد را ۶۰ میلیارد دلار اعلام کرد، علی لاریجانی رییس مجلس نیز از ۲۲ میلیارد دلار خبر داد و استاندار تهران آن را ۱۸۰ میلیارد دلار دانست.

حالا روایت ها متفاوت شده است؛کسی به درستی نمی داند که کدام عدد صحیح است و چقدر از دارایی های ایران در سالهای پس از اجرایی شدن قعطنامه های شورای امنیت علیه کشورمان ضبط شده است.

نیکو برده یا چین؟

برای روشن شدن موضوع لازم است کمی به عقب برگردیم. ولی اله سیف ذخایر ارزی بانک مرکزی را که حدود ١٠٠ میلیارد دلار برآورد می شود در کنار برخی دارایی های مالی به عنوان دلارهای بلوکه شده محاسبه نکرده است. شاید به این دلیل که ذخایر ارزی بانک مرکزی را نمی شود، خرج کرد.البته برخی ها معتقدند این دارایی ها قبلا توسط دولت به بانک مرکزی فروخته شده و ریال معادل آن توسط دولت دریافت شده است.

علی طیب نیا وزیر امور اقتصادی و دارایی  ۱۲۰ میلیارد دلار را غیر واقعی عنوان می کند و می گوید: ‌ حدود ۳۵ میلیارد دلار از دارایی های بلوکه شده در شرکت نفتی نیکو سرمایه‌گذاری شده که مربوط به طرح‌های توسعه‌ای شرکت نفت است و حدود ۲۲ میلیارد دلار در چین به عنوان وثیقه‌های فاینانس موجود است که اگر تمامی این مبالغ را ارزیابی کنید به آن عددی خواهید رسید که رئیس کل بانک مرکزی بیان کرده است.

حالا این سوال مطرح است که اگر فقط ۳۵ میلیارد دلار قابل استفاده است و مابقی قابل خرج نیست، چرا اوباما از ۱۵۰ میلیارد دلار ارز بلوکه شده خبرداده؟ رقم ۱۰۰ میلیارد دلاری که بابت پول‌های بلوکه شده ایران مطرح شد، مربوط به ماه‌های اولیه اعمال تحریم‌هاست. واقعیت این است که بعد از شدت گرفتن تحریم‌های بانکی ، ایران در مرحله اول با تبدیل پول‌ها به یورو و انتقال آن از طریق هالک بانک، عملیات مبادلاتی را تا حدودی انجام داد که بعد از مدتی این کانال ارتباطی هم با اعمال تحریم مسدود شد.

فوبیای تورم زایی

شاید بیشتر از آنکه کدام عدد درست است،یافتن پاسخ برای این سئوال مهم باشد که به فرض که هر کدام از اعداد درست باشند،تاثیر این پولهای جدید برای اقتصاد ایران چه می تواند باشد؟ کارشناسان می گویند: دسترسی به این دلارها بسیار خطرناک است چون این دلارها ابزار اصلی بانک مرکزی برای حفظ ارزش پول ملی هستند؛مادامی که در اختیار بانک مرکزی باشند پول ملی را تقویت می کنند و اگر نباشند اقتصاد ایران را دچار چالش خواهند کرد.

از سویی خرج کردن دوباره این دلارها درست مثل این است که دولت به زور این ذخایر را از بانک مرکزی گرفته و تحویل آن را مشروط به دریافت معادل ریالی کرده است؛ معامله ای که قبلا انجام شده و انجام مجدد آن به معنی چاپ پول بدون پشتوانه است که شدیدترین اثر تورمی را درپی خواهد داشت.

 نتیجه این که اگرچه فقط ٣٠ میلیارد دلار از دارایی های بلوکه شده قابل استفاده است، اما اهمیت ١٢٠ میلیارد دلار مابقی هم کم از این ٣٠ میلیارد دلار نیست. وقتی نرخ ارز در حال افزایش بود، این ذخایر ارزی که  ابزار تنظیم بازار ارزهستند، از دسترس بانک مرکزی خارج شده بود و اکنون بازار به شدت منتظر بازگشت این ارزهاست.عددش درکم و کیف روزهای آتی بازار ارز و اقتصاد ایران بیشتر روشن خواهد شد.

نگار احمدی-خبرآنلاین