روزنامه هاى صبح کشورمان خالى از گزارش و حتى خبر این حادثه مهم جهانى هستند و این مهم نقش و اهمیت  فضاى مجازى و پایگاههاى خبرى تحلیلى را به صورتى برجسته نشان مى دهد…

با برگزارى مراسم اختتامیه ، بیست و یکمین جشنواره مطبوعات و رسانه هاى مجازى رسماً به پایان رسید. اینک بر اصحاب رسانه ها اعم از مطبوعات، خبرگزاریها و پایگاههاى خبرى تحلیلى فرصت مغتنمى است که نقاط قوت و ضعف این جشنواره را بررسى نمایند.

این جشنواره که در سالهاى آغازین در کنار نمایشگاه بین المللى کتاب تهران برگزار مى شد،چند سال است که با هدف جلب مخاطبان خاص مطبوعات ، بصورتى مستقل برگزار مى شود بى آنکه أمارهاى دقیق کمّى و ارزیابى هاى کیفى مبتنى بر تولیدکنندگان و مخاطبان مطبوعات رابررسى کارشناسانه بکنیم ، با نگاهى اجمالى بر فضاى عمومى جشنواره و برنامه هاى جانبى آن مى شود از بلوغ نسبى در تولید محتوا و بهره مندى از قالبهاى مطلوب در عرصه مطبوعات و خبرگزاریها سراغ گرفت . البته این بلوغ ضرورت حیات این عرصه مهم و اثرگذار است. در جهان جدید میلیونها نفر در زمینه ارتباطات کار می­کنند. سرمایه­ های گزاف چند میلیارد دلاری، آنان را در رسیدن به اهداف و تأمین وسایل ضروری مدد رسانند.

اما در این میان باید به بررسى این مهم پرداخت که در مقایسه نقش مطبوعات با رسانه هاى غیر مطبوعه و به عبارت دیگر پایگاههاى خبرى تحلیلى فضاى مجازى کدامیک حساس تر بوده و ضرورتهاى حمایت بیشتر را مى طلبد؟

اکنون که بامداد روز شنبه بیست و سوم آبان ماه است، روزنامه هاى صبح روز شنبه منتشر شده اند، در حالیکه حادثه انفجارهاى پاریس و کشته شدن بیش از یکصد وهیجده  نفر در پاریس در صدر اخبار قرار دارد،

حادثه اى که بالاترین مقامات فرانسوى از رئیس جمهور آن کشور گرفته تا شهردار پاریس بصورت لحظه اى در رسانه ها حضور یافته و اطلاعات و تحلیلهایى ارائه مى کنند که مخاطبان منتظر آنها هستند، موج این حادثه از مرزهاى فرانسه فراتر رفته بنحوى که برخى کشورهاى عضو اتحادیه اروپا از جمله بلژیک مرزهاى خود را با فرانسه بسته اند.

این حادثه که گروه جنایتکار افراطى داعش مسئولیت آن را بر عهده گرفته و از آن به یازدهم سپتامبر فرانسه تعبیر مى کنند. ابعاد گسترده حادثه طبعاً فراتر از این یادداشت است و من در این یادداشت در صدد تحلیل این حادثه که داعش آن را بر عهده گرفته نیستم بلکه تذکار این مطلب را لازم مى دانم که در مطبوعات بامداد امروز ما هیچ خبر و نشانه اى از این حادثه مهم جهانى نیست .

این فضاى رسانه اى تأکید بر این مهم را ضرورى مى نماید که در دنیاى کنونى نقش رسانه هاى مجازى و پایگاههاى خبرى تحلیلى بسیار حساس و ارزشمند است و باید همراه با تأکید به نقش مطبوعات در شکل دادن به افکار عمومی ، سهمی بسیار جدی براى رسانه هاى مجازى قائل شده و براى حمایت از آنها سهمى شایسته قائل شد.

اگر در گذشته تنها همراهی و همگامی مطبوعات با نظامهای سیاسی می­توانست،  به قوام آنها بینجامد یا آنان را از گردونهء حیات سیاسی خارج کند ، امروزه نقش رسانه هاى مجازى اگر بیشتر از مطبوعات نباشد، یقیناً کمتر نیست .

این نکته امرى بدیهى است که برخورد فعالانه و هوشیارانهء دست­اندرکاران و سیاستگزاران امر رسانه ها اعم از رسانه هاى مجازى و مطبوعات با جریانهای فرهنگی و سیاسی و اقتصادی می­تواند سرنوشت ملتها را دگرگون کند.

اما امروزه همگام با مطبوعات ، رسانه هاى مجازى مى توانند با بسیج افکار عمومی  نیروی شکست­ناپذیر مردم را سازماندهی نمایند تا به اهداف مطلوب برسند یا در صورت عدم توانایى تحلیل هوشمندانه حوادث می­توانند عامل تفرقه و تباهی باشند.

از این رو وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى و بویژه حوزه تخصصى و مسئول آن یعنى معاون امور مطبوعات و تبلیغات  در مهندسى سازماندهى امر مطبوعات و تبلیغات باید بصورتى روزآمد و مبتنى بر شرایط روز جهانى و پیشرفتهاى تکنولوژیک امر اطلاع رسانى  برنامه ریزى نمایند، وارد شدن در چنین فضای کاری از نظرگاه حمایتهاى گوناگون اعم از مالى و فرصتها، امرى لازم و حرفه اى و نوعى رسالت است.

اگر اساس تمدن جدید در جهان  با پدیدهء چاپ و پیدایش عالم مطبوعات پیوند خورده است و عصر روشنگری از زمانی آغاز شده است که مطبوعات پا به عرصهء حیات اجتماعی نهادند و امکان دسترسی به اطلاعات را برای همگان میسر ساختند،  در کشور ما  ایران نیز دگردیسی و تحول در اجتماع، هنگامی رخ نمود که مطبوعات ظهور کردند؛ از دوران اثرگذارى نقش مطبوعات در کشورمان بویژه در سالهاى بعد از پیروزى انقلاب شکوهمند اسلامى مان به هر میزان که مطبوعات  از تیراژ بالاتر، غنای بیشتر و کیفیت مطلوبتر برخوردار شدند، به همان میزان بر جامعه اثر گذاشتند.

در حقیقت با امر اطلاع رسانى و در سایهء تلاشها و مجاهدت روشنگران، که طیف وسیعی از آنها روزنامه نگار بودند، جامعه پیش از پیروزى انقلاب اسلامى  پوستهء فرسوده خود را شکافت و راهی به روشنی باز کرد.

اساساً در تاریخ معاصر کشورمان و فراز و فرودهایی که پس از مشروطیت تا عصر حاضر، جامعهء ایران بدانها دچار آمده است، روزنامه­ نگاران و اهل مطبوعات سهمی شایسته داشته­ اند.

از این روی گرچه پیشینهء روزنامه­ نگاری در ایران چندان قدیم نیست اما از اصالت و فرزانگی ارزشمندی برخوردار است.

پیشروان نهضت مشروطیت یا روزنامه ­نگار بودند یا به درستی به نقش مطبوعات در تنویر افکار عمومی آشنایی داشتند و بدین جهت بود که کوشش می­نمودند تا مطبوعات را پر­رونق نگاه دارند تا بدانجا که بعضی از مطبوعات آینهء تمام­نمای حرکتهای اجتماعی شدند.

امروزه این نقش تنها در مطبوعات خلاصه نشده اند، بلکه رسانه هاى مجازى و پایگاههاى خبرى تحلیلى نیز از جایگاهى مهم برخوردارند.

در دنیاى امروز در کنارمطبوعات ، مجموعه رسانه هاى مجازى مى توانند آینهء تمام­نمای جامعه­ باشند؛ با داشتن فضاى رسانه اى  فعال و جدی است که می­توان اشتباهات را اصلاح کرد و ناراستیها را پیراست؛ اگر این مجموعه  به واسطهء مضایق مبتلابه، نتوانند آنچنان که باید به وظیفهء خود عمل کنند، عملاً جامعه از داشتن چراغی که راه را روشن می­کند، محروم می­ماند و پیداست که سپردن راه بدون روشنایی چه مایه خطرناک است.

…………………………….

دکتر علی اصغر شعردوست