یادداشت ویژه به قلم بابک محمدزاده علمداری – پژوهشگر و دکتری مدیریت دولتی و سردبیر اعتدال آذربایجان

اعتدال آذربایجان/  بسیاری از اصول اولیه و مهم مدیریت، قبل از اینکه توسط اندیشمندان غربی و طی قرن ۱۹ به بعد تئوریزه و تدوین و در قالب علم جدید مدیریت ارائه شود، در نهج‌البلاغه و دیگر اسناد منتسب به حضرت علی (ع) بصورت اجمالی و مصداقی بیان شده بود لیکن اندیشمندان متأخر اسلامی و از جمله در ایران، نتوانتستند آنها را در قالب فرضیات علمی استخراج و ارائه دهند.

در اینجا نگاهی اجمالی به دوازده پیام مدیریتی از امیرالمؤمنین علی(علیه‌السلام) و معادل آنها در علم مدیریت =که قرن ها بعد در غرب تدوین و نشر جهانی شد-، می اندازیم تا اهمیت و اصالت نکات مدیریتی مستور و آشکار در حکمت علوی مبرهن شود و لزوم تدوین جامع آنها و متعاقبا عمل به آن در حکمرانی از جمله در کشورمان که دبنال پیاده سازی حکومت علوی هستیم، مشخص شود.

۱ _ به جای ازدیاد کارها به تداوم صحیح آنها بیندیشید. (حکمت ۲۷۰) / معادل آن در علم مدیریت : اصل «اثربخشی بجای پرکاری»
۲ _ برای رسیدن به هدف‌ها و مقام‌های بلند، همّت بلند داشته باشید. «خطبه ۲۱۱» / معادل آن در علم مدیریت : تاکید بر عامل انگیزش در رفتار سازمانی
۳ _ از تجارب و اندرزها پند بگیرید و از آنها بهره‌برداری کنید تا دچار نقص نشوید . «خطبه ۱۷۵» / معادل آن در علم مدیریت : مدیریت دانش
۴ _ از شدت سختی نهراسید، زیرا هراس، شکننده‌تر از خودِ کار است و به گشایش امور امیدوار باشید. «حکمت ۱۶۶ و ۲۴۶» / معادل آن در علم مدیریت : اصل «ایمان در هدف»
۵ _ اگر به انجام مسئولیتی گردن نهادید، به آن وفا کنید.«حکمت۳۲۷ / معادل آن در علم مدیریت: رکن «مسئولیت پذیری»
۶ _ هیچ وقت کارهای اهم را فدای امور مهم نکنید. «حکمت ۲۷۱» / معادل آن در علم مدیریت : اصل «اولویت بندی اهداف»
۷ _ پیش از پذیرش هر کاری، به دانش آن مجهز شوید. «حکمت ۴۳۹» / معادل آن در علم مدیریت : اصل تخصص
۸ _ خویشتن را اصلاح کنید تا خداوند کارهای شما را اصلاح کند. «نهج البلاغه» / معادل آن در علم مدیریت : تقریباً معادلی وجود ندارد (علم مدیریت غربی قائل به دخالت قوای غیرمادی در امور نیست)
۹ _ پست‌ها، امانت و وسیله خدمتگذاری‌اند، نه منبع بهره‌برداری. «خطبه ۱۳۱» / معادل آن در علم مدیریت : دو رکن «پاسخگویی» و «سلامت»
۱۰ _ پست‌ها میزان آزمایش شمایند، بکوشید تا سربلند بیرون آیید. «خطبه ۳۳» / معادل آن در علم مدیریت : اصل نظارت (البته مدیریت غربی، نظارت را فقط مقید به دو‌ نوع سازمانی و بیرونی میداند و نظارت الهی را نادیده می‌گیرد)
۱۱ _ مشورت‌پذیر باشید، اگر مشورت نکنید، تباه می‌شوید. «نامه ۶۹» / معادل آن در علم مدیریت : کار تیمی
۱۲ _ با زیردستان خود مانند پدری مهربان رفتار کنید. «نامه ۶۹» / معادل آن در علم مدیریت : رهبری بجای مدیریت – رهبری تحول آفرین