یادداشت اختصاصی اعتدال آذربایجان به قلم سردبیر؛

مکانیسم ماشه «اسنپ بک» در دولت روحانی و در زمان تدوین برجام و ظاهراً بدون اطلاع تیم مذاکره کننده و با فریب کاری توسط اروپا -طبق اعتراف خود ظریف-، در بخشی از متن گنجانده شد.

برغم اینکه قرار بود در متن برجام کلمه «لغو» تحریم ها نوشته شود ولی بجای آن از کلمه «تعلیق» یعنی قابل بازگشت شدن تحریم ها استفاده شد، که این نکته همان اسنپ بک مورد بحث است. این در حالی بود که روحانی و ظریف حتی تا مدتها بعد امضای برجام، با تاکید و به کرات ادعا داشتند طبق برجام، تحریم ها و آنهم کلیه تحریم ها، لغو می شوند، نه تعلیق!

رهبری و حتی مجلس اصولگرای وقت با اعتماد به دولت روحانی و سخنان ظریف، برجام را حمایت و برغم اعتراض و درخواست شفاف سازی برخی نمایندگان، با فشار لاریجانی و بدون بررسی های دقیق کارشناسی در مجلس تصویب شد. برغم برخی اعتراضات داخلی و نمایشی همچون سوزاندن برجام -که برخی حتی آنرا تقسیم کار داخلی جهت امتیازگیری بیشتر از غرب می دانستند-، ایران اغلب تعهدات برجام را اجرا و ضمن کاهش سطح غنی سازی در همان ابتدا رآکتور آب سنگین اراک را بتن ریخت و …

ولی ترامپ آمد برجام را پاره کرد و زد زیر تمام این توافقات. اروپا نیز اغلب تعهدات خود را یا اجرا نکرد یا ناقص عمل کرد درحالیکه ایران همان ابتدا اغلب تعهدات خود را اجرا کرده بود!

غریب آبادی معاون حقوقی وزارت امور خارجه هم با تایید بدعهدی غربی ها گفته است، اروپایی‌ها بیش از ۷ سال است که تعهدات خود در برجام را اجرا نکرده‌اند و ما بارها از آن‌ها خواسته‌ایم در صورت اجرای برجام، گزارشی از اقدامات خود ارائه دهند؛ اما بر اساس شاخص‌ها و اطلاعات موجود، نه‌تنها اروپا در این سال‌ها برجام را اجرا نکرده، بلکه تحریم‌های جدیدی نیز اعمال کرده است.

و حال بعد از حمله رژیم اسرائیل به ایران که با چراغ سبز آمریکا و اروپا صورت گرفت و در ادامه بهانه تراشی های مختلف و طولانی مدت غربی ها در این ۷ سال و درخواست های فرابرجامی جدیدشان، سه کشور اروپایی حاضر در برجام(انگلیس، فرانسه و آلمان) امروز پنجشنبه ۶ شهریور ماه طی نامه به شورای امنیت سازمان ملل استارت فعال سازی مکانیسم ماشه را زدند که در حقیقت سوءاستفاده از همان غفلت صورت گرفته حین تنظیم متن برجام است.

در «اسنپ بک»، طرف های اروپایی برجام قید کرده هر زمان خودشان تشخیص دادند که ایران حتی بخشی از تعهدات را عمل نکرده، از شورای امنیت سازمان ملل درخواست فعال سازی مجدد تحریم ها بصورت اتوماتیک را خواهند کرد!

حال و در صورت تأیید این درخواست توسط شورای امنیت، ایران یک ماه فرصت خواهد داشت تا درخواست های(بهانه های جدید) اروپا را عملی کند و گرنه این تحریم در پایان این مهلت یک ماهه، بتدریج فعال خواهند شد.

البته، لازم به ذکر است روسیه و چین با تهیه پیش نویسی تلاش دارند تا طرح جایگزینی برای این بن بست و عدم فعال شدن مکانیسم ماشه در جلسه آتی شورای امنیت تصویب کنند لذا فعلا باید منتظر تحولات آتی و سرنوشت این اسنپ بک در روزها و شایدم ماه های آینده شد.

• بابک محمدزاده علمداری/ سردبیر و کارشناس مسائل سیاسی