آیا قبل از آنکه آقای روحانی به صورت رسمی نفرات پیشنهادی خود را در روز تحلیف به نمایندگان معرفی کند، مشورت خاصی را با مجلس وحداقل هیئت رئیسه انجام داده بود و دوستان شما در هیئت رئیسه از نفرات انتخابی باخبر بودند؟

در قانون اساسی و قوانین دیگر کشور هیچ پیش‌بینی نشده است که رئیس دولت باید الزاماً قبل از اعلام رسمی نفرات پیشنهادی خود، با مجلس مشورت کند و یا نفرات خود را به هیئت رئیسه اعلام کند مگر آنکه رئیس دولت به تشخیص خود صلاح ببیند که نظر خود را با نمایندگان در میان بگذارد یا در انتخاب فردی خاص با برخی از نمایندگان به مشورت بنشیند اما این مشورت به معنای الزام قانونی برای رئیس‌جمهور نمی‌باشد. بنابراین اگر مشورتی بوده مشورت‌های مورد نیاز خود دولت بوده است و این خیلی جنبه رسمی به خودش نگرفته است.

در آن فرایند زمانی رئیس‌جمهور مشورت خاصی را با اعضای هیئت رئیسه یا شخص آقای لاریجانی انجام دادند، چرا که برخی از رسانه‌ها انتخاب برخی افراد کابینه را با مشورت اعضای هیئت رئیسه مجلس عنوان می‌کردند؟
بنده خیلی مطلع نیستم. چه آقای لاریجانی و چه شخص رئیس‌جمهور این موضوع را انکار کرده‌اند.

 البته برخی از نمایندگان معتقد بودند رئیس دولت در گرفتن نظر مشورتی نمایندگان می‌توانست بهتر از این عمل کند. نظر شما چیست؟
رویه قانونی همان است که گفتم. اما خب رئیس دولت با توجه به رأی مردم و میزان پایگاه اجتماعی خود به این نتیجه رسیده بود که این افراد را به مجلس معرفی کند و برآیند رأی مجلس هم همان است که اتفاق افتاد.

  چرا آقای میلی‌منفرد و نجفی نتوانستند از مجلس رأی اعتماد بگیرند؟
در مجلس فراکسیون‌هایی وجود دارد که در جلسه با وزرای پیشنهادی بحث‌های زیادی را مطرح کرده‌اند و هر کدام از اعضا نظرات خاص خودشان را دارند وبه جمع‌بندی لازم رسیده‌اند که در نتایج اثرگذار بوده است.  از جمله آثار رویکردها دو فراکسیون فعال در مجلس می‌توان به رأی اعتماد گرفتن چند نفر از وزرای پیشنهادی و عدم رأی اعتماد به سه نفر اشاره داشت.

 به صورت مشخص نگفتید که چرا این دو تن رأی اعتماد نگرفتند؟
عرض کردم که دلیل مهم آن نوع تعاملی بود که این افراد با فراکسیون‌های مجلس داشتند و مخالفت تعداد زیادی از فراکسیون‌ها با برنامه یا عملکرد این افراد باعث عدم رأ‌ی‌آوری شان شد. تعاملات اعضای دو فراکسیون‌ با هم را هم در این بین باید اثرگذار دانست.

 فراکسیون اصولگرایان نقش بیشتری در آرای وزرا داشت یا فراکسیون رهروان ولایت؟

هر دو فراکسیون در آرا مؤثر بودند. اگر بخواهیم یکی از آنها را انتخاب کنیم؟

نمی‌شود تفکیک قائل شویم. چون آرای اعضای این دو فراکسیون نسبت به وزرا گاه متفاوت بود.

 برخی عنوان می‌کردند که اعضای فراکسیون رهروان حساسیت لازم را نسبت به نقش‌آفرینی برخی از وزرا نظیر زنگنه و آخوندی نداشتند، به عنوان یکی از حاضران درجلسه این فراکسیون این موضوع را تأیید می‌کنید؟
بنده حضور داشتم و حساسیت نسبت به سابقه تخصص و توانمندی‌های اجرایی افراد و بعد هم در مورد رفتارهای سیاسی آنها وجود داشت و مجموع اینها در آرای پایانی تأثیرگذار بود. البته در برخی از جلسات غیر از جلسه فراکسیون رهروان حضور داشتم مثلاً در جلسه‌ای که یکی از نمایندگان تهران ترتیب داده بود و بحث‌های مشابهی در این زمینه مطرح می‌شد که تنها نظرات را می‌گرفتم بدون اینکه اظهار نظر داشته باشم. پس تعاملات اعضای فراکسیون با هم و در خارج از جلسات هم در آرای مجلس تأثیرگذار بوده است. البته جلسات مناطق مختلف کشور هم مثلاً با عنوان نمایندگان شمال شرق کشور در همین رابطه شکل می‌گرفت.

 عده‌ای معتقد بودند که نظر منفی فراکسیون رهروان به نجفی باعث عدم رأی اعتماد به ایشان شد؟
آقای نجفی بحث‌های خوبی را در دفاع از خودشان مطرح کردند واگر به همان چیزی که درجلسات فراکسیون گفتند اکتفا می‌شد می‌توانستند رأی لازم را بیاورند منتها چند نکته در سخنان ایشان بود که توسط مراجع مختلف تکذیب شد و تکذیب‌ها از طریق نمایندگان پیگیر به سایرین رسید و این باعث افتادن ایشان از کابینه شد. ما در مجلس هفتم، هشتم و نهم شاهد بودیم که نمایندگان روی صداقت مسئولان به شدت حساس بوده‌اند و بسیاری از نمایندگان مجلس تلقی‌شان این بود که آقای نجفی در دو مورد خاص اطلاعات درستی را ارائه نداده است.

 برخی از رسانه‌ها «پخش شب‌نامه‌ها» در مجلس را علت اصلی عدم رأی اعتماد به نجفی عنوان می‌کردند؟
بستگی دارد که ما به چه چیز شب‌نامه بگوییم. اینکه یک سری اطلاعات درست و صحیح از طریق مراجع رسمی و منابع موثق به نمایندگان برسد که این را شب‌نامه نمی‌گویند. البته پخش شب‌نامه به معنای صحیح‌ آن هیچگاه در مجلس جایگاهی نداشته و مبنای رأی نمایندگان اینگونه مسائل نبود.
نظر مجلس در آرایش مشخص است نه در حواشی آن.

 چرا رسانه‌ها و شخصیت‌های جریان اصلاحات پس از روز رأی اعتماد به وزرا با حرکتی مشترک برخی از نمایندگان مجلس را افراطی‌  و تندرو نامیدند، القای دو دستگی بین نمایندگان با چه هدفی صورت می‌گیرد؟
این گونه عناوین را ما در همان روزهای بررسی کابینه مشاهده می‌کردیم که هدف‌شان تخریب و هجمه به نیمی از نمایندگان بود و جریان اصلاحات که سعی می‌کند خود را پیروز انتخابات هم عنوان کند در صدد تضعیف مجلس فعلی است که اکثریت آن را اصولگرایان تشکیل می‌دهند و این یک هدف راهبردی برای به دست گرفتن مجلس آینده است.

 البته آقای ترکان هم در همان مقطع زمانی یادداشتی را خطاب به نمایندگان مجلس در یکی از روزنامه‌های جریان اصلاحات منتشر کرد، نظر شما درباره اظهارات ایشان چیست؟
متأسفانه تخریب مجلس به برخی از مسئولان هم تسری پیدا کرد که یکی از‌ آنها اظهارات آقای ترکان و آقای عارف بود که باعث تأسف هم بود. البته ممکن است انتقادی به برخی از نمایندگان مجلس وارد باشد اما تعمیم و تسری آن به کلیت مجلس و بزرگ‌نمایی کردن آن مسائل، توهینی به ملت قلمداد می‌شود چرا که نمایندگان مجلس همان منتخبان مردم هستند. بنابراین این روش را روش درستی نمی‌دانیم و باعث واکنش‌های نمایندگان مجلس هم می‌شود.

  اینگونه اظهارات افراد منسوب به دولت می‌تواند در آینده، در تعاملات بین دو قوه تأثیرات منفی بگذارد؟
این جملات را ما تهدید تلقی نمی‌کنیم بلکه اظهاراتی می‌دانیم که چندان معقول و سنجیده نیست. اینکه پس از انتخابات، رئیس دولت را با الفاظ نامناسبی بدرقه کنیم اقدامی شایسته نیست خصوصاً برای افرادی که خود مسئول هستند. اینکه این دو دوست گرامی نمایندگان ملت را اینگونه مورد خطاب قرار می‌دهند کار شایسته‌ای نیست. البته من معتقدم این آقایان بعداً متوجه کار اشتباه خود شدند و طبیعتاً انتظار اصلاح رفتار و منش‌ها را از سوی این دوستان داریم تا آنکه مسیر رویارویی با مجلس را انتخاب کنند.  البته به تنهایی نمی‌تواند اینگونه رفتارها تعامل میان دو قوه را به تقابل تبدیل کند اما در کنار دیگر سلسله موارد می‌تواند مؤثر و تأثیرگذار باشد.

 تیتر برخی از رسانه‌های همین جریان پس از بررسی رأی اعتماد به وزرا این عبارت بود که «آیا نمایندگان پیام انتخابات ۲۴ خرداد را درک کرده‌اند؟». نظر شما در مورد این تیتر مشترک رسانه‌های اصلاح‌طلب چیست؟
بستگی دارد تلقی ما از رأی ۲۴خرداد مردم چه باشد. یکی از پیام‌های۲۴ خرداد این بود که رئیس‌جمهوری نه با اکثریت قاطع بلکه با آرای شکننده‌ای رأی آورد. پیام دیگر رأی۲۴ خرداد مردم، اجماع بخش قابل توجهی از جامعه بر رویه و ایده اعتدال و رفع تنش‌ها و درگیری‌های برخی مسئولان کشور بود. حتی برخی از بدنه جامعه که به برخی از دیگر کاندیداها رأی دادند یکی از اهدافشان رفع تنش‌ها و درگیری‌ها بود. یعنی برخی از افرادی که به آقای ولایتی، قالیباف و رضایی رأی دادند در فکری مشابه با بدنه اجتماعی رأی‌دهندگان به آقای روحانی به سر می‌بردند. حتی خود آقای رضایی که بیش از همه بحث فراجناحی بودن دولت را مطرح می‌کردند در ضرورت پایان تنش‌ها در جامعه تأکید داشتند. پس بخش قابل توجهی از جامعه امروزی به ایده‌های آقای روحانی اعتقاد دارند، بنابراین اگر افرادی امروز بخواهند با تحریف واقعیت‌های تاریخی نظیر۲۴ خرداد اظهار کنند که یکی از پیام‌های این انتخابات حمایت مردم از افراطی‌گری و تندروی منسوبین به اصلاحات در طول چندسال اخیر بوده است، قطعاً  این نظریه اشتباه است. این در حالی است که نماینده اختصاصی این جریان پایین‌ترین حد مقبولیت را در بین نامزدها داشته است به گونه‌ای که لیدر اصلی این جریان وی را مجبور به کناره‌گیری از ادامه رقابت‌های انتخاباتی نموده است.
بنابراین یکی دیگر از پیام‌های این انتخابات پرهیز از اکرام افراد و مسائلی بود که کشور را ماه‌ها دچار بحران و هزینه نموده‌اند و این از هنرنمایی‌های برخی از سیاسیون است که واقعیت آشکار را وارونه جلوه بدهند.

 برخی از رسانه‌ها با معرفی آقای رحمانی فضلی به عنوان وزیر کشور عنوان کردند که آقای روحانی با انتخاب وی – به عنوان یکی از نزدیکان رئیس مجلس- امتیازی را به آقای لاریجانی داده تا در گرفتن رأی اعتماد به برخی دیگر از وزرا کار راحت‌تری داشته باشد، این گفته‌ها تا چه حد صحت دارد؟
اطلاعاتی که ما داریم غیر از این است. آقای روحانی از مدت‌ها قبل با آقای رحمانی فضلی همکاری تشکیلاتی داشته است، آقای رحمانی از ارکان دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی بوده چه در زمان مدیریت آقای لاریجانی بر این مجموعه چه قبل از آن و خیلی از رسانه‌ها این اطلاعات را ندارند و بنابراین یک شناخت مستقیم و دو طرفه بین این دو وجود داشته است. وزارت کشور هم یک وزارتخانه حساس ومهم در کشور به شمار می‌آید و باید در معرفی فرد پیشنهادی دقت لازم انجام شود که فردی به مجلس معرفی شود که شخص معتدل و مناسب باشد و همچنین از میزان رأی خوبی برخوردار باشد چرا که نمی‌توان این وزارتخانه مهم را با سرپرست اداره کرد.

طبعاً اگر فردی برای این وزارتخانه انتخاب می‌شد که مجلس مخالف بود ممکن بود که در ارتباطات میان دو قوه چالش ایجاد کند و البته از آقای روحانی هم که بارها بر تعامل سازنده و مناسب دو قوه تأکید داشتند انتظار می‌رفت که غیر از آنچه صورت گرفت را انجام ندهد.
به عقیده بنده آقای روحانی انتخاب هوشمندانه‌ای انجام داد چه در مورد وزیر کشور و چه در مورد رئیس دفترشان که آقای دکتر نهاوندیان را به این سمت انتخاب کردند.
اما در مورد اینکه آیا این انتخاب‌ها باعث افزایش سطح تعاملات بین دوقوه خواهد شد یا خیر منوط به رفتارهای آقای دکتر روحانی و آقای رحمانی فضلی است.

 هرچند از شروع رسمی کار وزرای انتخابی چند روزی بیشتر نگذشته اما شده است که موضع‌گیری وزیری شما را ناراحت کرده باشد؟
متأسفانه وزیر محترم مسکن و شهرسازی وارد فازی شده است که اصلاً سودمند به نظر نمی‌رسد، به عنوان نمونه ایشان در سخنانی در برنامه زنده شبکه یک عنوان کردند که بخش قابل توجهی از تورم کشور ناشی از طرح مسکن مهر است که این انکار کردن بسیاری از دستاوردهای مثبت این طرح است.
این در حالی است که مبنای این طرح قانون است یعنی دولت براساس آنچه قانون تعیین کرده دست به عمل زده است. در سال۸۶ در ضمن قانون بودجه آمد و در سال۸۷ تبدیل شد به قانون دائمی کشور.
بنابراین اگر ایشان انتقاداتی را به طرح دارند بهتر است قبل از آنکه در تلویزیون حضور یابد کار کارشناسی انجام دهد و تحقیقات لازم را دراین زمینه به عمل بیاورد تا دچار خطا نشود. پس بخشی از اظهارات ایشان زیر پا گذاشتن قانون قلمداد می‌شد و بخشی از آن هم سیاه‌نمایی از عملکرد دولت گذشته و نادیده گرفتن دستاوردهای مهم و مثبت بود. دولت در بسیاری از شهرستان‌ها مشکل مسکن خانواده‌ها را حل کرد و آنقدر به صورت انبوه مسکن ساخت که از مهاجرت بی‌رویه به کلانشهرها جلوگیری نمود و این موضوع کوچکی نیست که به راحتی بتوان از آن گذشت. نگاه واقع‌بینانه آن است که ما نقاط مثبت و منفی را با هم ببینیم.

 اسماعیل جلیلی یکی از همکاران شما در فراکسیون رهروان هفته قبل بیان کردند: «دلالانی که از بیرون مجلس از طریق تعدادی از نمایندگان وارد شده‌اند با ارائه وجوهات، تعهدات و قول‌هایی از طرف وزرای پیشنهادی به نمایندگان، تعهد می‌گیرند تا رأی جمع کنند، … این دلالان مدعی هستند که ۱۲۰ تا ۱۳۰ رأی نمایندگان را با خود همراه دارند». آقای فرهنگی شما تاچه حد این اظهارات را تأیید می‌کنید؟
به این صورت نه اما این موضوع گاه گاهی در مجلس عنوان می‌شود. این عدد تا حدی اغراق‌آمیز است ولی مجلس بالاخره جایگاهی دارد که نمی‌تواند خودش را از جامعه دور ببیند و باید با جامعه دائم در تماس باشد. من این را تأیید می‌کنم که کسانی صرفاً برای تأثیرگذاری بر آرای نمایندگان ملت در موضوعات مختلف نظیر دادن رأی اعتماد یا رأی‌آوری یک طرح یا دیگر موضوعات تلاش می‌کنند. مثلاً ما طرح خوبی در مورد دهیاران داشتیم که می‌توانست مشکلات بسیاری از روستاییان را حل کند اما متأسفانه حجم گسترده‌ای از تخریب‌ها علیه این طرح از سوی یک دستگاه خاص صورت گرفت و حتی تماس‌هایی هم با برخی از نمایندگان انجام شد تا طرح نتواند به قانون تبدیل شود که متأسفانه موفق هم شد و آن طرح نتوانست هیچ‌گاه رأی بیاورد. چرا که این قانون منافع یک جریان خاص را می‌توانست به خطر بیندازد.
این از موضوعاتی است که در آسیب‌شناسی قوه مقننه باید لحاظ شود.

در روزهای اخیر خبرهایی مبنی بر اختلاف نظرهای اساسی در بین اعضای فراکسیون رهروان ولایت به گوش می‌رسد که به احتمال فراوان منجر به شکل‌گیری فراکسیونی تحت عنوان حامیان دولت خواهد شد. این تا چه حد با واقعیت سنخیت دارد؟
به طور طبیعی مباحث مختلفی در مورد دولت در جلسات فراکسیون مطرح می‌شود که همگی آنها منطبق با واقعیت نیست اما من تأیید می‌کنم که در هر مجلسی عده‌ای تلاش داشته‌اند با عنوان موافقان دولت فعالیت کنند اما هیچگاه اینگونه نبوده که بخواهند همه اقدامات دولت را تأیید کنند.

 چرا فراکسیون رهروان ولایت در هفته‌های اخیر دچار ریزش شده است؟
من چنین برداشتی از موضوع ندارم.

 خب چگونه ممکن است فراکسیون اصولگریان از حدود۹۰ نفر به ۱۳۰نفر افزایش یابد و این به معنای ریزش در فراکسیون رهروان قلمداد نشود؟
بعضاً از همان فراکسیون هم در جلسات رهروان شرکت می‌کنند.

اصلاً چه ضرورتی داشت در مجلس اصولگرای نهم فراکسیون رهروان جدا از فراکسیون اصولگرایان شکل بگیرد؟
در همان اوایل شکل‌گیری فراکسیون رهروان بنده به صورت صریح در همان جلسه مخالفت خودم را با این دودستگی اعلام کردم. اما متأسفانه رهبران دو طیف این موضوع را رسمی اعلام کردند و اما در منش و اعتقادات اعضای این گروه بنده تفاوت خاصی را نمی‌بینم که منجر به ایجاد دو فراکسیون شود.

فراکسیونی که سازجدایی را کوک کرد فراکسیون رهروان بود؟
خب می‌شود عنوانی بهتر از این را هم به کار برد. عمده اختلاف‌نظر این دو فراکسیون برمی‌گردد به انتخاب اعضای هیئت رئیسه مجلس. البته همگرایی‌های قوی هم در بین این دو فراکسیون در موضوعات مختلف و از جمله بحث رأی اعتماد به وزرا به‌ وجود آمد.

 چقدر به این معتقدید که رأی‌آوری آقای زنگنه مرهون حوادث داخلی فراکسیون رهروان ولایت بود؟
عده‌ای معتقدند ما نباید بحث فتنه۸۸ را به گونه‌ای مطرح کنیم که ناظران و مردم اینگونه برداشت کنند که ما مباحث مهم کشور را در فتنه خلاصه کرده‌ایم. هر چند که این یک معیار مهم است و مهم‌ترین و بارزترین محور سخنان رهبری در طول ۴ سال اخیر همین موضوع بوده است. نمایندگان از کسانی که صراحتاً در جلسات مجلس اعلام عذرخواهی کرده‌اند گذشتند مثلاً یکی از همین افراد در یکی از جلسات در حضور ۱۳۰تن از نمایندگان گفت به چه زبانی بگویم که من رفتارهای بعد از ۲۹‌خرداد را نه آن زمان قبول داشته‌ام و نه الان قبول دارم.

 این فرد از کسانی بود که رأی اعتماد گرفت؟
بله. باید گفت مجلس ملاحظاتی را در دادن رأی اعتماد به وزرا در نظر گرفت و این ملاحظات باعث رأی‌آوری برخی افراد شد. البته باید نوع دفاع آقای روحانی را در رأی‌آوری آقای زنگنه هم مؤثر دانست.