• جهانبخش سلمانیان/ کارشناس ارشد علوم اجتماعی

در مواجهه با گزاره ها و متون معنوی و عرفانی و حتی روانشناختی، رویکردهای سه گانه ای اتخاذ می شود که از بین آنها فقط یک رویکرد می تواند مفید واقع شود.

رویکرد اول این است که خواننده، این متون را منبع دانش و دانایی می داند و سعی بر آن دارد که از چنین مطالبی در راستای دانش افزایی و انباشت اطلاعات ذهنی استفاده کند، چنین رهیافتی بیشتر به درد عالمان و دانش اندوزان میخورد تا کسانی که دغدغه خودسازی دارند، در این رویکرد، متون معنوی به جای ایفای نقش خودسازانه، کارکرد نان آوری و یا گاها خودنمایانه پیدا می کند که در شبکه های اجتماعی فراوانند عالمان غیرعاملی که سخنان زیبایی بلدند.

رویکرد دوم، موکول کردن امروز و این لحظه به فردا و فرداهاست، این حالت که بیشتر ریشه در سستی اراده و ضعف استقامت فرد دارد، مبتنی بر امروز و فردا کردنهاست و فرد از آموخته های خود آرمانشهری را در آنسوی دریاهای ذهنش می سازد که در آن به قول سهراب، پنجره ها رو به تجلی باز است و فرد قرار است روزی به آنجا برسد. ولی ضعف اراده مانع از آن می شود که آستین بالا زده و قدم در راه عمل بگذارد، غافل از اینکه به قول امام خمینی(ره) زندگی در دنیای امروز، زندگی در مدرسه ی اراده است و سعادت و شقاوت هر انسانی با اراده ی او رقم می خورد. نقش اراده و استقامت در توفیق انسان بسیار بیشتر از نقش دانش و قدرت است که ناپلئون بناپارت میگفت: من پیروزی را در استقامت یافتم نه در قدرت. این استقامت قطره است که سنگ را سوراخ می کند و نه قدرت آن.

این رویکرد، پریشانی های زیادی را به دنبال دارد، زیرا فرد از یکسو به دلیل آگاه شدن به وجود سطوح عمیق تری از زندگی دیگر به زیستن در سطح معمول حیات راضی نمی شود و از سویی همت آغازی مستمر و بلند را ندارد، این قبیل افراد همیشه در برزخ اند و به راستی که برزخ بدترین جا برای زندگیست…

و اما گروه سوم سالکان راستین و وارستگان آینده اند، کسانی که انسانیتشان ایجاب می کند به محض واقف شدن به اصولی درست، بلافاصله دست به کار شوند و دیوار بین دانستن و زیستن را ویران کنند. اینان اهل عمل اند. برای اینان فردایی وجود ندارد و جز به لحظه ی اکنون اطمینان ندارند، آموخته اند که بلافاصله باید آستین بالا بزنند و قدم در راه نهند. به راستی که اشراق و روشن بینی منتظر چنین افردایست.