کمیسیون تلفیق لایحه بودجه با طرح خرید خدمت سربازی برای مشمولان غایب بیش از پنج سال موافقت کرده است. مبالغ ۲۵۰، ۴۰۰ و ۶۰۰ میلیون تومانی بر اساس مقطع تحصیلی تعیین شده و تخفیف‌هایی هم برای متأهلان، خانواده‌های پرجمعیت و مشمولان تحت پوشش نهادهای حمایتی در نظر گرفته شده است. این طرح هنوز نیازمند تصویب مجلس، تأیید شورای نگهبان و ستاد کل نیروهای مسلح است و تبعات عدالت اجتماعی و امنیتی آن محل پرسش جدی است.

به گزارش اختصاصی اعتدال آذربایجان (اعتدال پرس)، کمیسیون تلفیق لایحه بودجه در تازه‌ترین مصوبات خود با طرح خرید خدمت سربازی برای مشمولان غایب بیش از پنج سال موافقت کرد. بر اساس این مصوبه، افراد دارای مدرک «کاردانی و پایین‌تر» باید ۲۵۰ میلیون تومان، «کارشناسی و کارشناسی ارشد» ۴۰۰ میلیون تومان و «پزشکی عمومی و دکتری تخصصی و بالاتر» ۶۰۰ میلیون تومان پرداخت کنند.

این طرح همچنین شامل تخفیف‌هایی می‌شود؛ برای هر فرزند ۲۰ درصد تخفیف در نظر گرفته شده که حداکثر تا سه فرزند و سقف ۶۰ درصد اعمال می‌شود. خانواده‌های شهدا از پرداخت معاف هستند و افراد تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی نیز می‌توانند از ۵۰ درصد تخفیف برخوردار شوند.

با وجود تصویب در کمیسیون تلفیق، طرح یادشده هنوز راه درازی تا اجرایی شدن دارد. تصویب در صحن علنی مجلس، تأیید شورای نگهبان و اعلام نظر ستاد کل نیروهای مسلح از مراحل سرنوشت‌ساز پیش روی آن است. بسیاری از کارشناسان معتقدند که احتمالاً در این مسیر با چالش‌های حقوقی و امنیتی روبه‌رو خواهد شد.

یکی از مهم‌ترین نقدها به این تصمیم، تبعات عدالت‌محور آن است. خرید خدمت سربازی با مبالغ سنگین عملاً برای خانواده‌های کم‌درآمد غیرقابل دسترس خواهد بود و حتی با تخفیف‌های در نظر گرفته شده، بخش زیادی از مشمولان توان پرداخت چنین ارقامی را نخواهند داشت. این موضوع می‌تواند به افزایش شکاف طبقاتی و بی‌اعتمادی اجتماعی نسبت به سیاست‌های عمومی منجر شود.

از سوی دیگر، نگرانی‌های امنیتی نیز جدی است. ستاد کل نیروهای مسلح همواره بر حفظ کارکرد سربازی به‌عنوان پشتوانه دفاعی کشور تأکید کرده و به نظر می‌رسد فروش گسترده معافیت، این پیامد را داشته باشد که وظیفه عمومی قابل خرید و فروش است؛ موضوعی که می‌تواند بر آمادگی دفاعی و روحیه ملی اثر منفی بگذارد.

در کنار همه این‌ها، پیچیدگی‌های اجرایی طرح نیز کم نیست. ثبت‌نام، دریافت مبالغ، کنترل هویتی و جلوگیری از سوءاستفاده یا جعل مدارک، نیازمند آیین‌نامه‌ای شفاف و نظارت جدی خواهد بود. در غیر این صورت، طرح می‌تواند به بستر تازه‌ای برای فساد و رانت تبدیل شود.

در نهایت، هرچند ایده خرید خدمت سربازی با هدف کمک به خانواده‌ها و افزایش درآمدهای بودجه مطرح شده، اما تا زمانی که سازوکارهای دقیق عدالت‌محور، امنیتی و نظارتی آن مشخص نشود، تصویب شتاب‌زده می‌تواند پیامدهایی به‌مراتب پرهزینه‌تر از منافع کوتاه‌مدت مالی داشته باشد.