در حالی‌که نام شهید مصطفی چمران در حافظه تاریخی مردم ایران بیشتر با نقش او در دوران دفاع مقدس و فعالیت‌های انقلابی‌اش گره خورده، بخش مهمی از زندگی شخصی او، از جمله ازدواج با یک زن آمریکایی و سرنوشت فرزندانش، کمتر مورد توجه قرار گرفته است. این بخش از زندگی چمران، تصویری انسانی‌تر و واقعی‌تر از یکی از چهره‌های تأثیرگذار تاریخ معاصر ایران را به نمایش می‌گذارد.

به گزارش اعتدال آذربایجان (اعتدال‌پرس) به نقل از منابع تاریخی و خانوادگی، مصطفی چمران، وزیر دفاع و از فرماندهان مهم دوران جنگ تحمیلی، در سال ۱۳۴۶ هجری شمسی در آمریکا با دختری آمریکایی به نام «تامس هیمن» ازدواج کرد. او در آن زمان مشغول تحصیل در مقطع دکترای فیزیک بود. حاصل این ازدواج چهار فرزند شامل یک دختر به نام روشن و سه پسر به نام‌های رحیم، علی و جمال بود. زندگی این خانواده در آمریکا شکل گرفت و تفاوت فرهنگی و مسیر زندگی، به مرور زمینه‌ساز فاصله‌ای عمیق میان چمران و همسرش شد.

بر اساس اسناد موجود، یکی از فرزندان آن‌ها به نام جمال در کودکی در استخر منزل پدربزرگ مادری‌اش در آمریکا غرق شد و جان خود را از دست داد. رحیم، یکی دیگر از پسران خانواده، امروزه به عنوان آتش‌نشانی فعال و خوش‌نام در ایالت کالیفرنیا مشغول به کار است. علی نیز در یک کارخانه جعبه‌سازی فعالیت می‌کند. روشن، دختر خانواده، اطلاعات چندانی از زندگی‌اش در دست نیست و گفته می‌شود ارتباط او با ایران بسیار محدود بوده است.

مصطفی چمران در دهه ۱۳۵۰ به لبنان رفت و با همکاری سید موسی صدر نقش مهمی در شکل‌گیری جنبش امل ایفا کرد. شرایط دشوار زندگی انقلابی و فضای خاص لبنان باعث شد همسر آمریکایی‌اش به همراه فرزندان به آمریکا بازگردد. در نهایت، چمران این ازدواج را به دلیل تفاوت‌های بنیادین در مسیر زندگی و آرمان‌هایش پایان داد. او حتی پس از جدایی، ارتباط چندانی با خانواده‌اش در آمریکا برقرار نکرد و بنا بر نقل‌ها، حتی به پیام صوتی یکی از فرزندانش نیز پاسخ نداد.

چمران بعدها در سال ۱۳۵۶ با وساطت سید موسی صدر، با دختری لبنانی به نام غاده جابر ازدواج کرد. چهار سال پس از این ازدواج، در جریان جنگ تحمیلی و در منطقه دهلاویه به شهادت رسید. در حالی‌که همسر دوم او در لبنان زندگی می‌کرد، فرزندانش همچنان در آمریکا ماندند و مسیر کاملاً متفاوتی را طی کردند.

این بخش از زندگی شهید چمران، اگرچه در روایت‌های رسمی کمتر بازگو شده، اما نقش مهمی در شناخت وجوه انسانی و چندوجهی این چهره تاریخی دارد. پرداختن صادقانه به این واقعیت‌ها نه تنها از شأن شخصیت او نمی‌کاهد، بلکه تصویری واقعی‌تر، تاریخی‌تر و کامل‌تر از زندگی یکی از برجسته‌ترین چهره‌های معاصر ایران ارائه می‌دهد.