ظریف گفت : ما به همراه وزیران خارجه ۳+۳ تصمیم گرفته ایم که اجرای اقدامات برنامه اقدام مشترک را تا ۲۴ نوامبر ۲۰۱۴ که مطابق با زمان بندی پیش بینی شده در برنامه مشترک اقدام است ادامه دهیم. به گزارش آناج به نقل از مهر ، محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ظریف در پایان […]
ظریف گفت : ما به همراه وزیران خارجه ۳+۳ تصمیم گرفته ایم که اجرای اقدامات برنامه اقدام مشترک را تا ۲۴ نوامبر ۲۰۱۴ که مطابق با زمان بندی پیش بینی شده در برنامه مشترک اقدام است ادامه دهیم.
به گزارش آناج به نقل از مهر ، محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ظریف در پایان مذاکرات ۱۷ روزه هسته ای در وین در نشست خبری مشترک با کاترین اشتون در تشریح بیانیه مشترک خود و اشتون گفت : ما به همراه مدیران سیاسی کشورهای ٣+٣ به صورت فشرده برای رسیدن به یک برنامه جامع اقدام مشترک با استفاده از شتاب سیاسی حاصل از تصویب و اجرای روان برنامه اقدام مشترک ٢۴ نوامبر ٢٠١٣ توسط طرفین تلاش کردیم.
وی ادامه داد : ما از دولت اتریش و از سازمان ملل متحد برای حمایت فوق العاده شان در میزبانی این مذاکرات در وین سپاسگزاریم.
وزیر خارجه در قرائت بیانیه مشترک افزود : ما جلسات مختلفی در اشکال ختلف و در فضای سازنده برگزار کرده ایم تا به یک راه حل جامع دراز مدت مورد توافق مشترک که تضمین نماید برنامه هسته ای ایران همواره صلح آمیز خواهد بود دست یابیم .
وی ادامه بیانیه را بدین شرح قرائت کرد: در چند هفته گذشته ما تلاش های خود را به صورت فزاینده تشدید کردیم از جمله از طریق حضور فعال وزیران و معاونان وزیران امور خارجه ۳+۳ که روز ۱۳ ژوییه ۲۰۱۴ به وین آمدند تا از نزدیک با میزان پیشرفت مذاکرات آشنا شوند. گرچه ما پیشرفت های ملموسی در برخی موضوعات داشته ایم و مشترکا برای تدیون یک متن برنامه جامع اقدام مشترک کار کرده ایم ، لکن هنوز فاصله قابل توجهی پیرامون برخی موضوعات اساسی باقی مانده است که نیاز به زمان و تلاش بیشتری دارد.
بیانیه اشتون و ظریف می افزاید: از این رو ما به همراه وزیران خارجه ۳+۳ تصمیم گرفته ایم که اجرای اقدامات برنامه اقدام مشترک را تا ۲۴ نوامبر ۲۰۱۴ که مطابق با زمان بندی پیش بینی شده در برنامه مشترک اقدام است ادامه دهیم . ایران و ۳+۳ مجددا تاکید می کنند که اجرای تمامی تعهداتشان در برنامه اقدام مشترک را به صورت موثر و به موقع ادامه خواهندداد. ما با عزم راسخ برای رسیدن به توافق پیرامون یک برنامه جامع مشترک در اولین فرصت ممکن جلسات خود را در اشکال مختلف طی هفته های آینده برگزار خواهیم کرد.
کاترین اشتون نیز در این کنفرانس این بیانیه را به زبان انگلیسی قرائت کرد.
کری: در میزان غنیسازی اختلاف داریم
وزیر خارجه آمریکا بامداد شنبه پس از اعلام رسمی تمدید مهلت مذاکرات هستهای، با صدور بیانیهای جزئیات توافق صورتگرفته را تشریح کرد.
به گزارش اعتدال پرس به نقل از فارس، «جان کری» وزیر خارجه آمریکا بامداد شنبه پس از اعلام رسمی تمدید مهلت مذاکرات هستهای، طی بیانیهای بار دیگر گفت طرفین در مذاکرات پیشرفتهای ملموسی صورت گرفته، اما هنوز فاصلههای واقعیای نیز بین طرفین وجود دارد.
وی با بیان اینکه تهران از زمان اجرای توافق موقت ژنو به تعهدات خود پایبند بوده، در مورد روند پیشرفت مذاکرات هستهای، گفت: «روشن است که ما پیشرفت ملموسی در مذاکرات جامع خود داشتهایم، اما هنوز در برخی موارد فواصل واقعی وجود دارد. اکنون ما یک متن پیشنویس داریم که موضوعات اصلی را پوشش میدهد، اما هنوز تعدادی پرانتز و جای خالی در این متن وجود دارد.»
وزیر خارجه آمریکا که خود نیز هفته گذشته برای شرکت در مذاکرات هستهای به وین سفر کرده بود، یکی از موارد اصلی اختلاف را بحث میزان غنیسازی ایران اعلام کرده و گفت: «هنوز فاصلههای بسیار واقعی در موضوعاتی نظیر ظرفیت غنیسازی در تأسیسات غنیسازی نطنز وجود دارد. این مسئله یکی از بخشهای بسیار مهم در هر توافق جامع بالقوهای است. روی این بحث و همچنین موارد دیگر، هنوز باید کار بسیار بیشتری انجام دهیم.»
کری همچنین با بیان اینکه «دیپلماسی زمان میبرد»، گفت برای آنکه مشخص شود که میتوان به توافق رسید یا نه، نیاز به پافشاری و مداومت وجود دارد.
وی در مورد تعهدات طرفین برای ۴ ماه آینده منتهی به سوم آذر نیز نوشته است: «همه طرفها متعهد شدند که در این تمدید کوتاهمدت به تعهدات خود بر اساس برنامه مشترک اقدام پایبند باشند. برای چهار ماه آینده، ما به توقف پیشرفت بخشهای کلیدی برنامه هستهای ایران ادامه میدهیم. علاوه بر این، ایران متعهد شد که گامهای مرتبط با هستهای بیشتری را از جنس همان گامهایی که در برنامه مشترک اقدام بدان متعهد شده است، بردارد. این شامل ادامه سقف ۵درصدی غنیسازی هگزافلوراید اورانیوم و تعهد به تبدیل هرگونه مواد فراتر از این، به اکسید است.»
بیانیه آقای کری میافزاید: «در برنامه مشترک اقدام، ایران نیمی از ذخایر هگزافلوراید اورانیوم با غنای ۲۰درصد خود را رقیق کرده و باقی آن را به اکسید تبدیل کرد. در این تمدید هم ایران متعهد شد که یک گام جلوتر رفته و تمامی ذخایر ۲۰درصد خود را به سوخت برای رآکتور تحقیقاتی تهران تبدیل کند. ۲۵ کیلوگرم از این مواد تا پایان دوره تمدیدی، تبدیل خواهد شد. اورانیوم ۲۰درصد زمانی که در قالب سوخت باشد، استفاده آن از سوی ایران به عنوان ماده ساخت بمب در سناریوی گریز، بسیار دشوار است. چنین تلاشی از سوی آژانس بینالمللی انرژی اتمی شناسایی شده و نشانهای مسلم از اهداف تسلیحاتی خواهد بود.»
وی در مورد تعهدات ۱+۵ نیز نوشته است: «در مقابل، ما به تعلیق تحریمهایی که تحت برنامه مشترک اقدام توافق کردیم، ادامه داده و به ایران اجازه دسترسی به ۲٫۸ میلیارد دلار از داراییهای محدودشدهاش را میدهیم که این مبلغ بر اساس نسبتگیری از تعهدات اولیه برنامه مشترک اقدام (۴٫۲ در ۶ ماه)، محاسبه شده است. بگذارید در این مورد صریح باشم: ایران در طول این چهار ماه، مبلغی بیش از آنچه که در دوره ۶ ماهه دریافت کرد، دریافت نخواهد کرد و بخش اعظم درآمدهای نفتی بلوکه شدهاند نیز همچنان خارج از دسترس باقی خواهد ماند. و همچنین مانند ۶ ماه گذشته، ما به اجرای قدرتمند تحریمهای کنونی، ادامه خواهیم داد.»
وزیر خارجه آمریکا در پایان هدف از تمدید مذاکرات را بهرهگیری از پیشرفتهای به دست آمده در مذاکرات اعلام کرده و نوشته است که در این مدت برنامه هستهای ایران معلق میماند که این به نفع آمریکا و متحدانش است.
عراقچی: بازگشت ۲٫۸میلیارد دلار دیگر طی ۴ ماه آتی/ اورانیوم اکسید شده سوخت راکتور میشود
معاون وزیر امور خارجه با بیان اینکه برای توافق ایران و ۱+۵ اختلافات عمیق وجوددارد، گفت : ۶۵در صد متن تدوین شده اما مقدار باقیمانده از لحاظ محتوایی بیش از ۸۰ درصد محتوا را تشکیل می دهد.
به گزارش مهر، در پایان ششمین دور مذاکرات هسته ای ایران و ۱+۵ در وین و پس از صدور بیانیه مشترک وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا ، سید عباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه در جمع خبرنگاران ایرانی حاضر در وین گفت : همانطور که وزیر امور خارجه هم گفت ۱۸ روز کار فشرده داشتیم هدف این بود که تا ٢٠ جولای یعنی تا فردا به توافق نهایی دست یابیم اما اختلافات و شکاف های عمیق در خصوص مسائل موضوع مذاکره وجود دارد.
وی با اشاره به اینکه در بعضی از موضوعات پیشرفت داشتیم و دربعضی از موضوعات این طور نبوده است، ادامه داد: شروع به نگارش پیش نویس متن کردیم پیشرفت خوبی از لحاظ متن داشتیم اما از نظر محتوا اختلافات باقی است .
به گفته عراقچی ۶۵در صد متن تدوین شده اما مقدار باقیمانده شامل مسائل کلیدی می شود که از لحاظ محتوایی بیش از ۸۰ درصد متن را تشکیل می دهد.
عراقچی گفت: از آنجا که نتوانستیم در مذاکرات اختلافات را حل کنیم و مواضع ما با مواضع آنها هنوز فاصله زیادی دارد، راه حل ها مشکلات را حل نکرد ، با توجه به اینکه فضای مذاکرات سازنده است و همه طرف ها اراده برای رسیدن به راه حل اراده جدی دارند توافق شد که باید مذاکرات در شرایط فعلی ادامه یابد.
این عضو تیم مذاکره کننده ادامه داد: برای ادامه مذاکره منعی نداشتیم و ۲۹ تیر پایان مهلت مذاکراتی نبوده است، بر اساس توافق ژنو یک سال از ۲۴ نوامبر ۲۰۱۳ تا ۲۴ نوامبر ۲۰۱۴ فرصت مذاکره داریم.
وی توضیح داد: گام اول توافق ژنو ۶ ماهه بود و این گام ٢٩ تیر تمام می شد و اگر تمدید نمی شد تحریم ها به جای خود باز می گشت و ایران هم می توانست به اقدامات خود باز گردد. در سه روز آخر وقتی به این نتیجه رسیدیم که امکان توافق تا تاریخ ٢٠ جولای نیست بحث ها را به سمت تمدید گام اول بردیم
تمدید گام اول تصمیم گرفته شد که ۴ ماه تا ۲۴ نوامبر باشد.
وی افزود : معنی و مفهوم این است که همه تعهدات طرفین در توافق ژنو به مدت ۴ ماه دیگر ادامه دارد و تحریم ها به مدت ۴ ماه دیگر تعلیق است وتعهدات ایران هم همین طور اما بعضی از تعهدات طرفین در طول ۶ ماه گذشته تغییر ماهیت داده بود و باید مذاکره می شد در این باره که گام اول در چه شرایط و با چه وضعیتی ادامه یابد.
عراقچی گفت: یکی از مباحث مبلغ ۴٫۲ میلیارد دلار در مقابل تبدیل مواد۲۰ درصد ایران بود که در طول ۶ ماه به ما پرداخت شد . در این خصوص باید تصمیم می گرفتیم . ما معتقد بودیم در ۴ ماه آینده هم باید به همان میزان از منابع مالی ایرا باید ن آزاد شود و چون برای ۶ ماه ۴٫۲ میلیارد دلار بود برای هر ماه ٧٠٠ میلیون دلار حساب کنیم طبعا باید در ۴ ماه آینده ۲ میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار پول ایران آزاد شود،.
وی افزود: در مورد نحوه آزاد شدن با توجه به اینکه بعضی اعتقاد داشتند که با توجه به اینکه اقدام ایدان برای تبدیل ٢٠ درصد تمام شده در این باره هم نباید اقدام جدیدی صورت گیرد،مذاکرات سختی صورت گرفت و مقرر شد در نهایت که این مبلغ دریافت شود و ۲ میلیارد و ۸۰۰ دلار دیگر در ۴ ماه آینده در ۴ قسط ۵۰۰ میلیون دلاری و دو قسط ۴۰۰ میلیون دلاری و کلا در ۶ قسط پرداخت می شود. از اول ماه اوت هر ۲۰ روز یا سه هفته این مبلغ به حساب بانک مرکزی واریز می شود.
معاون وزیر خارجه گفت : مشابه توافق ژنو که یک نان پیپر برای اجرای عملیاتی توافق داشت برای تمدید هم یک نان پیپر داریم و بعضی از نقاط ابهام در توافق ژنو را سعی کردیم برطرف کنیم. از جمله در مورد نحوه پرداخت ها مشکلاتی وجود داشت که سعی کردیم حل شود، همچنین در خصوص بیمه ابهاماتی وجود داشت که در برنامه عملیاتی جدید سعی کردیم برطرف کنیم.
وی با بیان اینکه بعضی از اقدامات ایران که طبق زمان بندی قصد اجرای آن را داشتیم روشن تر مطرح شده است گفت : تولید سوخت رآکتور تحقیقاتی تهران طبق جدول زمان بندی خود ما ادامه می یابد و تبدیل پسماندهای مواد غنی شده به اورانیوم طبیعی که آماده غنی سازی مجدد شود طبق برنامه خودمان انجام خواهد شد.
وی گفت : اینها اقداماتی است که در نان پیپر ذکر شده و هدف این است که فضای مساعد مذاکراتی حفظ شود، مذاکرات جدی در سه روز گذشته داشتیم تا ابهامات گذشته رفع شود واقدامات طرفین برای ۴ ماه آینده مشخص شود و فضای مناسب خفظ شود تا مذاکرات را ادامه دهیم.
عراقچی با بیان اینکه مذاکرات ساعت ۱۲:۳۰ شب ( به وقت وین ) تمام شد، افزود: گام اول توافق ژنو را به مدت ۴ ماه تمدید کردیم و نحوه تمدید و شرایط آن تعیین شده و در ۴ ماه آینده فضای مناسبی داریم که مذاکرات ادامه یابد.
وی گفت : پیش از ادامه مذاکرات دو سه هفته تنفس دادیم بعد مذاکرات در سطوح مختلف خواهد بود ، نیاز به مذاکرات کارشناسی خواهیم داشت و معاونان و مذاکرات در سطح آقای ظریف و خانم اشتون احتمالا برای اواخر آگوست و یا اوایل سپتامبر تنظیم خواهدشد.
وی گفت : مذاکرات کارشناسی را پس از یکی دوهفته مجدد تنظیم می کنیم، ممکن است مذاکرات دو جانبه با کشورها هم باشد ، بنابر این زمان دقیق و محل مذاکرات مشخص نیست. بستگی دارد که چه نوع مذاکره را در نظر بگیریم . اگر مذاکرات به شکل فعلی باشد وین خواهد بود ، اینها در مذاکرات بنده و خانم اشمید تعیین می شود.
عراقچی در این باره که آیا ایران تعهد عملی جدیدی نداشته است ، گفت: تعهد جدیدی نخواهد بود ، بعضی از اقداماتی که ایران طبق برنامه خود قصد انجام ان را داشت ادامه خواهد داد، جزییات ان در نان پیپر ذکر شده است ، تلاش ما این است که فضای مذاکراتی را حفط کنیم.
وی درباره بیانیه جان کری و طرح این مطلب که ایران تمام اورانیوم غنی شده خود را به سوخت تبدیل م یکند، گفت: خیر، ایران اورانیوم غنی شده ۲۰ در صد خود را که قبلا تبدیل اکسید شده به سوخت راکتور تهران تبدیل خواهد کرد این اورانیوم قبلا به سوخت تبدیل شده است برای راکتور تهران ، برنامه ما این بوده که اورانیوم را تبدیل به اکسید و سپس سوخت کنیم تا الان اکسید شده و از الان به بعد تبدیل به سوخت می شود.
عراقچی گفت : ما به برنامه خود برای تولید سوخت رآکتور تهران ادامه می دهیم و این برنامه لزوما در ۴ ماه تکمیل نمی شود، یعنی همه اکسید ٢٠ درصد ما به سوخت تبدیل نخواهد شد ،مقداری از اآن تبدیل می شود و مابقی طبق برنامه خود ماست ،در ۴ ماه آینده ۲۵ گیلو گرم از اکسید به سوخت تبدیل می شود و مازاد بر ان در ماه های بعد طبق برنامه ایران تبدیل می شود.
وی درباره بخشی از توافق ژنو که مربوط رقیق سازی است و ایران امتعهد به انجام آن است ، بیان کرد: این اقدام انجام شده است، این اقدام جزو تعهدات ۶ ماه است و ظرف یکی دو روز آینده آژانس تأیید می کند که این کار انجام شده است و قسط هشتم پرداخت می شود.
وی در بخش دیگری از سخنانشدرباره اختلافات بر سر توافق برای نگارش متن توافق جامع گفت : مهم ترین موضوع اختلاف غنی سازی است که درباره میزان و ظرفیت اختلاف نظر وحود دارد . در این خصوص ایده های مختلفی مطرح شده و انچه برای ما اهمیت دارد این است که برنامه هسته ای ما یک چشم انداز صنعتی شدن دارد که باید تثبیت شود که همانطور که مقام معظم رهبری گفتندر جشم انداز نهایی باید بتوانیم ١٩٠ هزار سو تولید کنیم، این نیاز اروز نیست ولی . چشم انداز هسته ای کشور صنعتی است نه یک چشم انداز کوچک تحقیقاتی و سمبولیک و این چشم انداز باید در هر راه حلی حفظ شود. این یکی از موارد اختلافی است و اینکه چگونه باید اندازه و ظرفیت غنی سازی را چگونه تعیین کنیم..
این عضو تیم مذاکره کننده گفت : مورد دوم اراک است و کماکان در این باره که چه تغییراتی باید در اراک صورت گیرد تا هم ماهیت آب سنگین و هم میزان پلوتونیوم پایین بیاید، هنوز این دو مورد از موضوعات اختلافی هستند، بقیه موضوعات هم کمابیش هم در بحث فردو و هم نظارت های سازمان و پروتکل الحاقی و سایر موضوعات اختلافات کمابیش وجود دارد.
وی خبر داد:در ١۵ روز مذاکره در خصوص توافق جامع ٨٠ درصد مذاکرات تا کنون درباره غنی ساری و اراک است، دوره اعتماد ساز هم یکی از موضوعات جدی ماست اما در مورد آن هنوز مذاکره ای صورت نگرفته است و طرف مقابل هم فکر می کند که اگر این موضوعات حل شود بقیه موارد حل می شود.
وی توضیح داد : همه چیز درباره غنی سازی مورد اختلاف است نقطه شروع، نقطه پایان ، مسیر و زمان حرکت و در همین قالب نوع وتعداد دستگاه ها، میزان ذخایر و به طور کلی همه ۷ یا ۸ مورد سختی که شامل غنی سازی می شود.
معاون وزیر خارجه بیان کرد:تعیین دوره زمانی گام پایانی و حرکت به سمت صنعتی شدن که لزوما یک دوره زمانی نیست از موارد اختلاف است و هنوز تصمیم گیری نشده است.
عراقچی گفت : پرانتزها خیلی کم شده اما آنهایی که مانده بیشتر محتوایی است، با یک متن ۸ یا ۹ صفحه ای مواجهیم که دو برابر ضمیمه دارد. در سند اصلی روی متن حدود ۶۵ درصد پیشرفت کردیم، کماکان پرانتزها و نقاط خالی زیادی وجود دارد
نقاط خالی جاهایی است که اعداد و ارقام قرار است جایگزین شود و متن پر از سه نقطه است.
معاون وزیر امور خارجه درباره پیشنهاد ایران گفت : خطوط ما مشخص است راه حل های ما سازنده هستند و نگرانی های برنامه هسته ای را مرتفع می کنند.
وی درباره اختلافات درباره ۱۹۰ هزار سو و ادعای امریکا در مورد زیاد بودن ۱۹ هزار سانتریفیوژ گفت: اینکه چه تعداد از سانتریفیوژها به کار خود ادامه دهند موضوع مذاکره است ۱۹۰ هزار سو خواست امروز ما نیست اینکه فاصله زمانی تا بدست آوردن ۱۹۰دهزار سو چفدر است موضوع مذاکره است و اینکه ما چگونه به سمت هدف حرکت می کنیم محل بحث مذاکرات است.
وی تاکید کرد: غیر ممکن نیست که بین ۱۹ هزار سانتریفیوژ و ۱۹۰ هزار سو یک رابطه منطقی برقرار شود.
وی با بیان اینکه در وضع موجود همه ۱۹ هزار سانتریفیوژ فعال نیست، توضیح داد تعدادی از سانتریفیوژها با گاز اورانیوم و تعدادی بدون این گاز کار می کنند، نوعشان هم یکسان نیست و اینکه چطور به کار خود ادامه دهند نیز ار موضوعات ماست.
وی تأکید کرد: در ۶ ماه گذشته طرف مقابل تحریم جدید علیه ایران صادر نکرده است و اینکه تحریم ها توسط شرکت یا کمپانی نقض شود هنوز برقرار است .
عراقچی توضیح داد: انچه در ۶ ماه گذشته چند بار اتفاق افتاد تحریم های جدید نبود، برای اینکه تحریم ها متوقف بماند نیاز به توضیح دولت آمریکا در کنگره وجود دارد و آنها باید کنگره را راضی کنند که چرا قبول کرده اند تا این اندازه پول به ایران در مدت ۴ ماه بدهند .
وی درباره جدول لغو تحریم ها گفت: جدول لغو تحریم ها یکی از بحث های مورد اختلاف است . ما معتقدیم که همه تحریم ها باید یک جا رفع شود و تقسیم تحریم ها را به بخش های مختلف به هیچ وجه نمی پذیریم.
وی در عین حال گفت : فاصله زمانی را می پذیریم اقدامات ایران هم باید با فاصله انجام شود و به همین دلیل هم می تواند لغو تحریم ها با فاصله باشد.
معاون وزیر امور خارجه درباره دلیل مذاکرات دوجانبه بیش از حد معمول با طرف آمریکایی در این دور از مذاکرات گفت: بیشترین میزان اختلاف با آمریکا است بیشترین تحریم ها هم توسط آمریکا است و بیشترین مذاکره هم با آمریکاست.
عراقچی درباره شکاف دیدگاه های آمریکا و اروپا اظهار داشت: ۶ کشور قطعا دیدگاه های مختلفی دارند . جلسات همگانی داشتیم و جلساتی با خانمها اشمید و اشتون . آنها نیز جلسات داخلی برای مشورت داشتند.
حسن
تاریخ : ۲۹ - تیر - ۱۳۹۳
تمدید توافق ژنو یکی از احتمالات مطرح برای آینده مذاکراتی بود که برای حصول توافق جامع صورت میگرفت اما در روزهای پایانی این مذاکرات، این احتمال ضعیف شد. بویژه زمانی که وزرای خارجه آمریکا و ۳ کشور اروپایی به سرعت وارد وین شدند، احتمال توافق بیشتر شد. حتی زمانی که جان کری به کشورش بازگشت تا نتیجه آخرین جزئیات مذاکرات را به اطلاع رئیسجمهور آمریکا برساند، رسانهها از یک پیشنهاد سخاوتمندانه خبر دادند که میگفت ایران با ۹ هزار سانتریفیوژ موافقت کرده است اما خواستار کاهش زمان توافق به ۷ سال است. انتشار این قبیل اخبار نیز احتمال توافق جامع را بیشتر کرد به گونهای که موضوع تمدید تنها چند روزه مذاکرات برای رسیدن به توافق جامع بسیار مطرح بود اما آمریکاییها این پیشنهاد سخاوتمندانه را هم نپذیرفتند و مذاکرات به توافق جامع منجر نشد. به گزارش
«وطن امروز» بامداد دیروز شنبه ۲۸ تیرماه، جواد ظریف و کاترین اشتون بیانیه مشترکی را خواندند که در آن از تمدید گام نخست توافق ژنو به مدت ۴ ماه دیگر خبر میدهد. تا ۶ ماه پس از اجرای گام نخست توافق ژنو، مجدداً طرفین با تعهدات بیشتری برای ایران به این گام بازگردند. بر اساس این بیانیه، توافق ضعیف ژنو که در گام نخست آن بسیاری از فعالیتهای مهم و حساس ایران تعطیل شد؛ برای یک دوره زمانی ۴ ماهه تمدید میشود. با این حال گزارشها نشان میدهد در توافق ۴ ماهه جدید نیز تعهدات جدیدی برای ایران در نظر گرفته شده است. در نشست خبری ظریف و اشتون بیانیه مشترکی قرائت شد که در آن آمده است: «به همراه وزیران امور خارجه ۳+۳ تصمیم گرفتهایم اجرای تدابیر برنامه اقدام مشترک را تا ۲۴ نوامبر ۲۰۱۴ (۳ آذر ۱۳۹۳) که مطابق با زمانبندی پیشبینی شده در این برنامه است، ادامه دهیم. ایران و ۳+۳ مجددا تاکید میکنند اجرای تمام تعهداتشان در برنامه اقدام مشترک را به صورت موثر و بهموقع ادامه خواهند داد.» در این بیانیه همچنین آمده است: «طی چند هفته گذشته، ما تلاشهای خود را بهصورت فزاینده از جمله از طریق حضور فعال وزرا و معاونان وزرای امور خارجه ۳+۳ که روز ۱۳ ژوییه ۲۰۱۴ به وین آمدند تا از نزدیک با میزان پیشرفت مذاکرات آشنا شوند، تشدید کردیم. اگرچه ما پیشرفتهای ملموسی در برخی موضوعات داشته و مشترکا برای تدوین یک متن برنامه جامع اقدام مشترک کار کردهایم، لیکن هنوز فاصله قابل توجهی درباره برخی موضوعات اساسی باقی مانده است که نیاز به زمان و تلاش بیشتری دارد».
چرا توافق نشد؟
وین ۶ منجر به توافق جامع هستهای نشد. اگرچه برخی معتقد بودند ایران و ۱+۵ در دقیقه ۹۰ به توافق خواهند رسید اما این موضوع محقق نشد. اختلاف اصلی میان طرفین نیز همان چیزی بود که در جریان مذاکرات وین ۶ درباره آن بیش از سایر موضوعات اظهارنظر میشد. موضوع ظرفیت غنیسازی ایران اصلیترین موضوع اختلافی بود و بیشترین وقت مذاکرات را به خود اختصاص داد. ایران با اعلام نیاز به ۱۹۰ هزار سو برای غنیسازی، تقریبا خط قرمز خود در حوزه ظرفیت غنیسازی را اعلام کرد. این میزان نه برای یک سال بلکه نیاز ایران طی سالهای آینده
(۵ سال) برآورد شده بود و بر همین اساس کارشناسان «نیاز فعلی» برای غنیسازی را ۱۹ هزار سانتریفیوژ نسل اول میدانستند. به عبارتی ۱۹ هزار سانتریفیوژ پایه مذاکراتی ایران برای تحقق چشمانداز ۱۹۰ هزار سو (تقریبا ۱۹۰ هزار سانتریفیوژ نسل اول) بود. با این وجود جان کری، وزیر خارجه آمریکا پس از ۲ دور مذاکره دوجانبه با ظریف واکنشی منفی به این موضوع نشان داد و گفت: «۱۹ هزار سانتریفیوژ برای ایران بسیار زیاد است.» این واکنش کری نشان داد آمریکاییها در موضوع غنیسازی اختلافات بسیاری با ایران دارند. رآکتور اراک و تاسیسات فردو نیز از دیگر موضوعات محل اختلاف بود. عباس عراقچی دیروز شنبه درباره این موضوعات اختلافی گفت: «مورد دوم (اختلافی) اراک است و کماکان در این باره که چه تغییراتی باید در اراک صورت گیرد تا هم ماهیت آب سنگین و هم میزان پلوتونیوم پایین بیاید، از موضوعات اختلافی هستند، بقیه موضوعات هم کمابیش هم در بحث فردو و هم نظارتهای سازمان و پروتکل الحاقی و سایر موضوعات اختلافات کمابیش وجود دارد. سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه نیز درباره این نقاط اختلافی گفت: عدم توانایی برای حل این مشکل به این معناست که گروه ۱+۵ و ایران رویکرد مشترکی در این باره که رآکتور تغییر یافته اراک باید چگونه باشد و اینکه آیا این رآکتور باید تغییر داده شود یا خیر، ندارند. طرحهای مختلفی در این باره وجود دارد. همین موضوع را درباره تأسیسات فردو هم میتوان گفت».
جزئیات توافق جدید
بر اساس بیانیه مشترکی که ظریف و اشتون خواندند؛ ایران و ۱+۵ برای رسیدن به توافق جامع هستهای مذاکرات خود را ۴ ماه دیگر تمدید کردند. اما جزئیات این توافق جدید چیست؟ عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه و عضو ارشد تیم مذاکرهکننده هستهای ایران درباره این جزئیات توضیحاتی داده است. عراقچی گفت: وقتی به این نتیجه رسیدیم که امکان توافق تا تاریخ ٢٠ جولای نیست بحثها را به سمت تمدید گام اول بردیم. تمدید گام اول تصمیم گرفته شد که ۴ ماه یعنی تا ۲۴ نوامبر باشد. وی افزود: معنی و مفهوم این است که همه تعهدات طرفین در توافق ژنو به مدت ۴ ماه دیگر ادامه دارد و تحریمها به مدت ۴ ماه دیگر تعلیق است و تعهدات ایران هم همین طور اما بعضی از تعهدات طرفین در طول ۶ ماه گذشته تغییر ماهیت داده بود و باید مذاکره میشد در این باره که گام اول در چه شرایط و با چه وضعیتی ادامه یابد. عراقچی گفت: یکی از مباحث مبلغ ۲/۴ میلیارد دلار در مقابل تبدیل مواد ۲۰ درصد ایران بود که در طول ۶ ماه به ما پرداخت شد. در این باره باید تصمیم میگرفتیم. ما معتقد بودیم در ۴ ماه آینده هم به همان میزان از منابع مالی ایران باید آزاد شود و چون برای ۶ ماه ۲/۴ میلیارد دلار بود، برای هر ماه ٧٠٠ میلیون دلار حساب کنیم طبعا باید در ۴ ماه آینده ۲ میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار پول ایران آزاد شود. وی افزود: درباره نحوه آزاد شدن با توجه به اینکه بعضی اعتقاد داشتند با توجه به اینکه اقدام ایران برای تبدیل ٢٠ درصد تمام شده در این باره هم نباید اقدام جدیدی صورت گیرد، مذاکرات سختی صورت گرفت و مقرر شد در نهایت که این مبلغ دریافت شود و ۲ میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار دیگر در ۴ ماه آینده در ۴ قسط ۵۰۰ میلیون دلاری و ۲ قسط ۴۰۰ میلیون دلاری و کلا در ۶ قسط پرداخت میشود. از اول ماه اوت هر ۲۰ روز یا ۳ هفته این مبلغ به حساب بانک مرکزی واریز میشود. معاون وزیر امور خارجه در ادامه اظهارات خود از یک متن توافق جدید خبر داد و گفت: مشابه توافق ژنو که یک none paper برای اجرای عملیاتی توافق داشت، برای تمدید هم یک none paper داریم و بعضی از نقاط ابهام در توافق ژنو را سعی کردیم برطرف کنیم. از جمله درباره نحوه پرداختها مشکلاتی وجود داشت که سعی کردیم حل شود، همچنین درباره بیمه ابهاماتی وجود داشت که در برنامه عملیاتی جدید سعی کردیم برطرف کنیم. عراقچی همچنین گفت که تمام اقدامات و تعهدات طرفین در none paper جدید آمده است. عراقچی همچنین درباره مختصات کلی توافقنامه تصریح کرد: پرانتزها خیلی کم شده اما آنهایی که مانده بیشتر محتوایی است. وی افزود: « با یک متن ۸ یا ۹ صفحهای مواجهیم که ۲ برابر ضمیمه دارد. در سند اصلی روی متن حدود ۶۵ درصد پیشرفت کردیم ولی کماکان پرانتزها و نقاط خالی زیادی وجود دارد. نقاط خالی جاهایی است که اعداد و ارقام قرار است جایگزین شود و متن پر از سه نقطه است.»
امتیاز مجانی!
آقای عراقچی در توضیح توافق جدید، به صورت بسیار ظریف از کنار یک واقعیت بزرگ گذشت و آن امتیاز بزرگی است که ایران در قالب توافق جدید تقریبا به صورت رایگان در اختیار آمریکا قرار داده است. عباس عراقچی در اظهارات خود در میان خبرنگاران داخلی صراحتا اعلام کرد ایران تعهد جدیدی نسبت به گام نخست توافق ژنو نپذیرفته و انجام نخواهد داد. به گزارش خبرگزاریها، عراقچی در این باره که آیا ایران تعهد عملی جدیدی نداشته است، گفت: تعهد جدیدی نخواهد بود، بعضی از اقداماتی که ایران طبق برنامه خود قصد انجام آن را داشت ادامه خواهد داد، جزئیات آن در none paper عنوان شده است، تلاش ما این است که فضای مذاکراتی را حفظ کنیم. بهرغم این اظهارات اما واقعیت این است که ایران در توافق
۴ ماهه، اقدامات جدیدی انجام خواهد داد و بر همین اساس نمیتوان گفت توافق ۴ ماهه همان تمدید گام نخست توافق ژنو است. مهمترین دلیل این موضوع مربوط به اقدامی است که ایران در قبال ذخیره اورانیوم اکسید شده خود انجام خواهد داد. بر اساس توافق ژنو حدود نیمی از ذخیره هگزافلوراید اورانیوم ۲۰ درصد ایران باید تبدیل به اکسید اورانیوم میشد. اما در توافق جدید ایران باید همه ذخیره اکسید اورانیوم ۲۰ درصد خود را به سوخت تبدیل کند. در واقع این یک امتیاز طلایی به طرف آمریکایی است که متاسفانه گویا طرف ایرانی آن را رایگان حساب کرده است. تبدیل ذخیره اورانیوم ۲۰ درصد اکسید شده به سوخت یعنی پایانی بر ذخایر اورانیوم ۲۰ درصد ایران، چراکه تبدیل اکسید اورانیوم به سوخت قابلیت بازفرآوری را از بین برده و ایران عملا دیگر اورانیوم ۲۰ درصدی در اختیار نخواهد داشت. یعنی اگر تا دیروز علیاکبر صالحی، به افکار عمومی این اطمینان را میداد که در صورت بدعهدی طرف مقابل، ایران فرآوری برای تبدیل اکسید اورانیوم ۲۰ درصد به اورانیوم ۲۰ درصد را آغاز میکند؛ اکنون با تعهد ایران به تبدیل اکسید اورانیوم ۲۰ درصد به میلههای سوختی، عملا این اقدام بازگشتناپذیر خواهد شد. جان کری، وزیر خارجه آمریکا نیز روز گذشته در بیانیهای به همین موضوع اشاره کرد و گفت: «در برنامه اقدام مشترک، ایران نیمی از هگزافلوراید اورانیوم غنیسازی شده ۲۰ درصد خود را به اکسید تبدیل کرده است. در فرمت جدید ایران متعهد شده که به این کار ادامه داده و تمام اورانیوم ۲۰ درصد خود را به سوخت رآکتور تحقیقاتی تهران تبدیل کند. تا پایان این مدت ۲۵ کیلوگرم از این مواد به سوخت تبدیل خواهد شد. اگر ایران تمام مواد ۲۰درصد خود را به سوخت تبدیل کند، دیگر بسیار سخت است که بخواهد از این میزان برای تولید بمب استفاده کند و اگر هر اقدامی در این زمینه هم بخواهد انجام دهد، بلافاصله سازمان بینالمللی انرژی اتمی متوجه آن خواهد شد». کری همچنین تصریح کرد: بگذارید در اینباره به صراحت اعلام کنم که ایران پول بیشتری در این ۴ ماه بدست نمیآورد و بخش اعظم دارایی های بدست آمده از فروش نفت که بلوکه شده است غیر قابل دسترسی برای ایران باقی میماند و همچنین تحریمهایی که تعلیق نشدهاند به قوت خود باقی مانده و اجرا میشوند. بنابراین تبدیل ذخیره اورانیوم ۲۰ درصد اکسید شده به سوخت یک امتیاز بسیار مهم و یکی از تعهدات جدید ایران در توافق ۴ ماهه است. موضوعات جدید دیگری نیز در توافق ۴ ماهه وجود دارد که البته باید درباره آن شفافسازی شود. یکی از این موضوعات اکسیداسیون ۳ هزار کیلوگرم از اورانیوم ۵ درصد ایران است. آیا این ۳ هزار کیلوگرم میزان اورانیوم مازدای است که ایران پس از توافق ژنو غنیسازی کرده است یا اینکه این ۳ هزار کیلوگرم از ذخیره ۷ تا ۱۰ هزارکیلوگرمی اورانیوم ۵ درصد ایران اکسید میشود؟! اگر این ۳ هزار کیلوگرم از ذخایر ۷ تا ۱۰ هزارکیلوگرمی اورانیوم ۵ درصد ایران باشد؛ قاعدتا یک امتیاز بیسابقه دیگر نیز به طرف مقابل داده شده است.
اما یکی دیگر از اقداماتی که به نظر می رسد ایران پذیرفته است در دوره جدید انجام دهد، پذیرفتن بازرسیها و نظارتهای بیشتر بر برنامه هستهای بخصوص مواردی است که ادعا می شود می تواند انحرافات نظامی داشته باشد. لوران فابیوس وزیر امور خارجه فرانسه دیروز پس از اعلام خبر توافق ۴ ماهه با انتشار بیانیه ای گفت: از ایران انتظار می رود در مورد ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته ای خود با آژانس بین المللی انرژی اتمی همکاری کند. وزیر خارجه فرانسه در این بیانیه افزود:« ایران متعهد شده است تا پایان این ماه نتایج را به آژانس بین المللی انرژی اتمی گزارش دهد. این امر یک نشانه مهم از جدیت ایران پیش از آغاز مجدد مذاکرات در سپتامبر خواهد بود. » بنابراین به نظر می رسد موضوع پذیرفتن بسته ای از نظارت های بیشتر نیز از تعهدات ایران در دوره توافق ۴ ماهه جدید است. به هر حال، توافق ۴ ماهه جدید تعهدات و مفاد جدیدی نسبت به گام نخست توافق ژنو دارد. حداقل در حوزه تعهدات، اقدامات ایران بیشتر شده است. این درحالی است که تعهدات طرف مقابل همانند گام ۶ ماهه توافق ژنو است. «تعلیق» – و نه لغو- تحریمهای طلا، پتروشیمی و خودرو در کنار آزادسازی ۸/۲ میلیارد دلار – همانند گام نخست توافق ژنو به طور متوسط ماهانه ۷۰۰ میلیون دلار- تعهدات طرف مقابل است البته آقای عراقچی درباره بیمهها نیز توضیحاتی داده است که البته هنوز به صورت شفاف مشخص نیست تعهدات طرفین براساس متن توافق چه خواهد بود. این بار نیز همانند توافق ژنو یکnone paper وجود دارد که محتوای آن به اطلاع
افکار عمومی نمیرسد. هنوز مشخص نیست براساس متن، تعهدات طرفین چه خواهد بود و البته هنوز مشخص نیست آیا طرف ایرانی توانسته است حفرههای تعهدات طرف مقابل در گام نخست توافق ژنو، همانند نحوه واریز دلارهای نفتی به حسابهای بانک مرکزی را بپوشاند یا خیر. تا همینجا واضح است که توافق ۴ ماهه حداقل از حیث دادهها و ستاندهها ضعیفتر از گام نخست توافق ژنو است. تعهدات ایران در گام ۶ ماهه امتیازاتی حداکثری بود. عدم توازن مشخصه اصلی گام ۶ ماهه بود. ایران بخش مهمی از فعالیتهای هستهای خود را به امید رفع تحریمها تعلیق کرد در مقابل این تعهدات، امتیاز برجستهای به ایران داده نشد و اکنون همان توافق نامتوازن، مبنای یک توافق ۴ماهه شده که هم نامتوازن است و هم نسبت به افق ۶ ماهه ضعیفتر. چراکه ایران همان تعهدات ۶ ماه گذشته را به همراه تعهدات جدید انجام میدهد اما ستاندهای کمتر از دوره ۶ ماهه خواهد داشت.