وزارت خارجه بریتانیا در توئیتر خود اعلام کرده است که از امروز (پنجشنبه ۲۰ فوریه) رابطه دیپلماتیک غیرمستقیم با ایران را متوقف کرده و از این به بعد روابط خود با ایران را بطور مستقیم و از طریق آجی شارما کاردار غیر مقیم خود برقرار خواهد کرد.

به این ترتیب فعالیت دفاتر حفاظت منافع متوقف شده و کارداران غیر مقیم، محمد حسن حبیب الله زاده و آجی شارما این وظایف را انجام خواهند داد. به گفته آقای روانچی از امروز پرچم‌های ایران و بریتانیا در سفارت‌خانه‌های این دو کشور برافراشته شده است. در پاییز ۱۳۹۰ به دنبال حمله گروهی از دانشجویان بسیجی به اماکن دیپلماتیک بریتانیا در تهران، دولت بریتانیا تمامی کارکنان سفارت خود را فراخواند و دیپلمات‌های ایرانی را هم از بریتانیا اخراج کرد. به این ترتیب روابط دیپلماتیک رسمی دو کشور در پایین‌ترین سطح پیش از قطع کامل قرار گرفت.

از آن زمان به بعد سفارت سوئد در تهران حافظ منافع دولت بریتانیا و سفارت عمان در لندن حافظ منافع دولت ایران شدند.

با انتخاب حسن روحانی به ریاست جمهوری، ویلیام هیگ با وزیر امور خارجه ایران تماس تلفنی گرفت و دیوید کامرون، نخست وزیر بریتانیا هم در نامه ای به آقای روحانی پیروزی او را تبریک گفت.

ویلیام هیگ وزیر خارجه بریتانیا ۱۶ مهر (هشتم سپتامبر) درباره سیاست‌های این کشور در قبال ایران به پارلمان بریتانیا توضیح داد و گفت با محمدجواد ظریف، همتای ایرانی خود، برای تعیین کاردار غیرمقیم توافق کرده است.

پس از آن مقامات دو دولت خواستار بهبود گام به گام روابط شدند و موضوع تبادل کاردار غیرمقیم اولین بار مهرماه امسال (۱۳۹۲)، پس از دیدار وزرای امور خارجه ایران و بریتانیا در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل مطرح شد.

توافق دو طرف ۲۴ مهر (۱۶ اکتبر) و پس از دیدار مجید تخت روانچی، معاون اروپا و آمریکای وزارت خارجه و سایمون گس، مدیرکل سیاسی وزارت خارجه و سرپرست هیات بریتانیایی اعزام شده به اجلاس ژنو اعلام شد.

هر دو کشور پیش از این تایید کرده‌ بودند که هدف نهایی بازگشایی سفارتخانه‌ها است.

روابط تهران – لندن چگونه به هم خورد

ششم آذر ماه ۱۳۹۰ مجلس طرحی را با ۱۷۹ رأی به تصویب رساند که وزارت امور خارجه را موظف می کرد «در چارچوب حفظ منافع ملی و دفاع از حقوق ملت بزرگ ایران» ظرف دو هفته، روابط سیاسی را با دولت انگلیس به سطح کاردار تنزل داده و روابط اقتصادی و بازرگانی را نیز به حداقل ممکن برساند.

طراحان این طرح علت تصویب این طرح را کارنامه سیاه انگلیس در قبال ایران و نقش بسیار مخرب این کشور درحوادث پس از انتخابات سال ۸۸ ذکر می کردند.

به گزارش «تابناک» شایان ذکر است که در آن دوران نماینده دولت با این طرح مخالف بود و معتقد بود که رفتار انگلستان قابل اصلاح است. اما هنوز ضرب العجل مجلس به پایان نرسیده بود که دو روز پس از تصویب طرح کاهش رابطه با انگلیس در مجلس، تعدادی افراد تجمعی در “اعتراض به سیاست‌ها و رفتارهای انگلستان” در مقابل سفارت این کشور در تهران برگزار کردند.

هنوز دقایقی از برگزاری این تجمع نگذشته بود که تعدادی از تجمع‌کنندگان با عبور از سد نیروهای پلیس وارد سفارت شده و با پایین کشیدن پرچم انگلیس پرچم ایران را به اهتزاز درآوردند؛ آنها همچنین برای ساعاتی باغ قلهک که استیلای بریتانیا بر آن را غیر قانونی می دانند، در تصرف خود درآوردند.

اقدام معدودی افراد خشمگین با انتقاد رهبر انقلاب و رئیس جمهور وقت به عنوان رئیس شورایعالی امنیت ملی مواجه شد؛ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در دیدار ۱۷ مرداد ۹۱ هزاران نخبه و فعال دانشجویی فرمودند: «در قضیه اخیر اشغال آن سفارت خبیث، احساسات جوانان درست بود ولی رفتنشان [به داخل سفارت] درست نبود… با وجود مواضع کاملاً روشن نظام در این زمینه (مجموعه‌های استبدادی منطقه)، نباید با کار دیپلماسی سنتی و متعارف مخالفت شود».

اگر چه وزارت امور خارجه ساعاتی بعد از حمله دانشجویان به سفارت انگلیس در بیانیه‌ای ضمن ابراز تأسف از این حادثه، به جامعه جهانی متعهد شد که از جان دیپلمات‌های خارجی مقیم تهران محافظت به عمل آورد.

در همان حال«ویلیام هیگ» وزیر خارجه انگلیس اعلام کرد همه دیپلمات‌های خود را از ایران خارج کرده و به دیپلمات‌های ایرانی نیز ۴۸ ساعت مهلت داده تا خاک لندن را ترک کنند؛ اقدامی که دستگاه دیپلماسی کشورمان آن را “انفعالی و شتاب‌ زده” دانست.

در پی این اقدامات روابط ایران و انگلیس در نازل ترین سطح قرار گرفت. بعد از این تحولات  سفارت سوئد به عنوان حافظ منافع انگلیس در تهران و سفارت عمان نیز به عنوان حافظ منافع جمهوری اسلامی در لندن فعالیت خود را آغاز کردند.

با انتخاب حسن روحانی به ریاست جمهوری یازدهم در خرداد ۱۳۹۲ و تشکل دولت “تدبیر و امید”، وزیر خارجه انگلیس همگام با دیگر کشورهای اروپایی ضمن تبریک پیروزی وی نسبت به بهبود روابط دو کشور ابراز امیدواری کرد.

دیوید کامرون نخست وزیر انگلیس هم پس از ارسال نامه‌ای به روحانی در گفت‌وگویی تلفنی از تمایلش برای بهبود روابط دو کشور با روی کار آمدن دولت جدید در کشورمان سخن گفت.

با سفر آقای روحانی به نیویورک و شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل و گفت و گوی مستقیم ظریف با هیگ وزیرخارجه انگلیس امید بازگشایی سفارت و آغاز دوباره روابط دو کشور بیش از پیش آشکار شد.

بر همین اساس اواخر مهر ماه سال جاری خبری مبنی بر توافق ایران و انگلیس برای برقراری روابط دیپلماتیک و بازگشایی مجدد سفارتخانه‌ها از طریق “انتخاب کاردار غیر مقیم” پس از دو سال قطع رابطه رسمی بین تهران – لندن منتشر شد.

این خبر ابتدا از سوی انگلیسی ها منتشر شد که “ویلیام هیگ” علیرغم تأکیدش بر بازگذاشتن کانال های ارتباطی با ایران گفته بود: ما باید صداقت دولت ایران را کاملاً بسنجیم.

در ادامه این فرآیند ایران محمدحسن حبیب الله زاده و انگلستان آجی شارما (Ajay Sharma) را به عنوان  کاردار غیر مقیم معرفی کردند.

در نهایت ایران و انگلیس در تاریخ ۱۶ مهرماه توافق کردند ارتباط‌شان را به سطح کاردار غیرمقیم ارتقاء دهند.